Το εντερικό μικροβίωμα είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία μας, και η ισορροπία του επηρεάζει πολλές πτυχές της φυσικής και ψυχικής ευεξίας. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια γίνετα πολλή συζήτηση γύρω από αυτό διότι φαίνεται να είναι ένας κρίσιμος "ρυθμιστής" της υγείας, με επιπτώσεις που αφορούν σχεδόν όλο το σώμα. Και καθώς η έρευνα προχωρά, ανοίγουν συνεχώς νέοι δρόμοι για πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία.

Δεν είναι τυχαίο που πλέον οι επιστήμονες αποκαλούν το εντερικό μας μικροβίωμα «δεύτερο εγκέφαλο».

Τι είναι το εντερικό μικροβίωμα;

Το εντερικό μικροβίωμα (ή εντερική μικροχλωρίδα) είναι το σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν μέσα στο ανθρώπινο έντερο. Αυτοί οι μικροοργανισμοί περιλαμβάνουν κυρίως:

Βακτήρια

Ιούς

Μύκητες

Αρχαία (αρχαιοβακτήρια)

Χαρακτηριστικά του εντερικού μικροβιώματος

Ο αριθμός των μικροβίων στο έντερο είναι τεράστιος: εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμοί, δηλαδή περισσότεροι από τα ανθρώπινα κύτταρα του οργανισμού.

Το βάρος του εντερικού μικροβιώματος μπορεί να φτάνει 1-2 κιλά σε έναν ενήλικα.

Βασικές λειτουργίες του εντερικού μικροβιώματος

Πέψη και απορρόφηση θρεπτικών συστατικών: Βοηθά στη διάσπαση δύσπεπτων τροφών, όπως φυτικές ίνες.

Παραγωγή βιταμινών: Παράγει βιταμίνες όπως Βιταμίνη Κ και κάποιες βιταμίνες του συμπλέγματος Β.

Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος: Εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό να αναγνωρίζει παθογόνα και να διατηρεί ισορροπία.

Προστασία από παθογόνους μικροοργανισμούς: Οι «καλοί» μικροοργανισμοί ανταγωνίζονται τα παθογόνα, αποτρέποντας μολύνσεις.

Ρύθμιση φλεγμονών και μεταβολισμού: Παίζει ρόλο στη ρύθμιση φλεγμονωδών αντιδράσεων και μεταβολικών λειτουργιών.

Παράγοντες που επηρεάζουν το μικροβίωμα

Διατροφή

Χρήση αντιβιοτικών

Στρες

Περιβάλλον

Ηλικία

Τρόπος γέννησης (φυσιολογικός τοκετός ή καισαρική)

Διαταραχές στο εντερικό μικροβίωμα (Δυσβίωση)

Όταν διαταράσσεται η ισορροπία των μικροβίων, μπορεί να σχετίζεται με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως:

Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS)

Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (Crohn, Ελκώδης Κολίτιδα)

Παχυσαρκία

Διαβήτης τύπου 2

Αλλεργίες

Ακόμη και ψυχικές διαταραχές (άξονας εντέρου-εγκεφάλου)

Γιατί το εντερικό μικροβίωμα συζητιέται τόσο; Είναι τόσο σημαντικό;

Η συζήτηση γύρω από το εντερικό μικροβίωμα έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια για αρκετούς λόγους:

1. Νέες επιστημονικές ανακαλύψεις

Μέχρι πρόσφατα, το μικροβίωμα ήταν ένα «αόρατο» κομμάτι της υγείας μας. Με τις νέες τεχνολογίες (όπως το γονιδιωματικό sequencing), οι επιστήμονες μπορούν πλέον να μελετήσουν σε βάθος ποια μικρόβια ζουν στο έντερο και τι κάνουν. Αυτό αποκάλυψε πόσο κρίσιμη είναι η επίδρασή τους στην υγεία μας, από τη διάθεση μέχρι τον μεταβολισμό.

2. Σχέση μικροβιώματος με πολλές ασθένειες

Έρευνες έχουν δείξει ότι διαταραχές στο μικροβίωμα (δυσβίωση) σχετίζονται με:

Παχυσαρκία

Διαβήτη

Αυτοάνοσα νοσήματα

Αλλεργίες

Κατάθλιψη, άγχος και άλλες νευροψυχιατρικές διαταραχές

Νόσους του εντέρου (π.χ. σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ελκώδη κολίτιδα, Crohn)

Αυτή η σύνδεση εντέρου-υγείας έχει προκαλέσει τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον.

3. Ο «άξονας εντέρου-εγκεφάλου»

Μελέτες δείχνουν ότι το μικροβίωμα επηρεάζει ακόμα και την ψυχική υγεία, μέσω του λεγόμενου άξονα εντέρου-εγκεφάλου (gut-brain axis). Αυτό σημαίνει ότι τα μικρόβια του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση, το άγχος, ακόμη και τη συμπεριφορά μας.

4. Νέες θεραπείες βασισμένες στο μικροβίωμα

Υπάρχουν πλέον ερευνητικά προγράμματα και κλινικές δοκιμές για θεραπείες που στοχεύουν στην αποκατάσταση του μικροβιώματος με:

Προβιοτικά / Πρεβιοτικά

Μεταμοσχεύσεις κοπράνων (FMT - Fecal Microbiota Transplantation)

Εξειδικευμένα συμπληρώματα μικροβίων

5. Αυξημένο ενδιαφέρον του κόσμου για φυσικές και προληπτικές λύσεις υγείας

Ο κόσμος ψάχνει πλέον πιο φυσικούς τρόπους να βελτιώσει την υγεία του, οπότε η ιδέα ότι η «ισορροπία στο έντερο» μπορεί να βοηθήσει σε πολλά θέματα έχει γίνει πολύ δημοφιλής.