Σε καιρούς οικονομικής κρίσης, το ερώτημα είναι καίριο: «τι πρέπει να κάνω ώστε να ξοδεύω λιγότερα χρήματα για την αγορά τροφίμων, χωρίς όμως να επηρεαστεί αρνητικά η ποιότητα τής διατροφής μου και χωρίς να ρισκάρω σε θέματα υγείας και ασφάλειας;». Με απλά λόγια: πώς μπορώ να εξασφαλίσω για μένα και την οικογένεια μου καλό και φθηνό φαγητό; Ιδού οι 20 αποδοτικότεροι τρόποι:
1. Πρώτα λογαριάζω
Κατάγραψε και λογάριασε λεπτομερώς τα εβδομαδιαία έξοδα για φαγητό, ώστε να έχεις πλήρη εικόνα των χρηματικών εκροών σου. Άλλωστε, αν δεν ξέρεις πόσο ακριβώς σου στοιχίζουν, πώς θα κάνεις οικονομία και από τι; Άρχισε λοιπόν τους υπολογισμούς και αξιολόγησε αντικειμενικά εάν μπορείς να μειώσεις συγκεκριμένες δαπάνες, με ποιο τρόπο και μέχρι τι ποσοστό.
2. Ψωνίζω με λίστα
Για να μην παρασύρεσαι σε περιττές και ακριβές αγορές, σκέψου ποια τρόφιμα χρειάζεσαι για τις επόμενες ημέρες και κατάγραψε τα αναλυτικά, με τις ποσότητές τους. Με τη λίστα τροφίμων ανά χείρας και με ποσό μετρητών που δεν υπερβαίνει κατά πολύ την αξία τους, ψώνισε μόνο ότι έχεις προγραμματίσει.
3. Μελετώ, μαζεύω, χρησιμοποιώ
Φυλλάδια με προσφορές προϊόντων, εκπτωτικά κουπόνια και κάρτες σούπερ μάρκετ (όχι πιστωτικές!) με αντάλλαγμα πόντους για φθηνότερες αγορές, σου δίνουν τη δυνατότητα να αγοράσεις πιο φθηνά και να αξιοποιήσεις καλύτερα τα χρήματά σου.
4. Ψάχνω και συγκρίνω
Σύγκρινε τιμές, ποιότητες και ποσότητες. Κάποια καταστήματα μπορεί να προσφέρουν το ίδιο ακριβώς τρόφιμο σε καλύτερη τιμή, σε προσφορά ή με επιπλέον ποσότητα ως δώρο. Ανάμεσα σε προϊόντα με ίδια ποιότητα και ποσότητα, προτίμησε το φθηνότερο. Επίλεξε κάτι ακριβότερο μόνον εάν η αυξημένη τιμή δικαιολογείται από την ανώτερη ποιότητα ή από τη μεγαλύτερη καθαρή ποσότητα.
5. Προσέχω ποσότητες και προσφορές
Οι μεγάλες συσκευασίες («οικονομικό μέγεθος») και οι προσφορές (π.χ. «πληρώνεις 2 παίρνεις 3») συμφέρουν για τα προϊόντα που δεν αλλοιώνονται γρήγορα ή όταν πρόκειται να καταναλώσεις όλη την ποσότητα σχετικά σύντομα. Σε προσφορές με δώρο κάποιο άλλο τρόφιμο εξέτασε μήπως σε συμφέρει περισσότερο η μεμονωμένη αγορά τους. Σε κάθε περίπτωση, μην προμηθεύσαι πολύ μεγάλες ποσότητες από προϊόντα ευπαθή, με μικρή διάρκεια ζωής.
6. Επιλέγω ελληνικά και εποχιακά
Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά που δεν είναι εποχής, είναι συνήθως εισαγωγής ή προέρχονται από θερμοκήπια, κοστίζουν πιο ακριβά και δεν είναι το ίδιο νόστιμα ή θρεπτικά με τα εποχιακά. Βρες λοιπόν ποια είναι της εποχής και μετά ψάξε στην αγορά για τις φθηνότερες τιμές.
7. Δεν απορρίπτω τα κατεψυγμένα
Επώνυμα κατεψυγμένα ψάρια, θαλασσινά και λαχανικά δεν περιέχουν συντηρητικά και, εφόσον ψύχονται και συντηρούνται σωστά, είναι ασφαλή και διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τα θρεπτικά τους συστατικά. Επομένως, αποτελούν εξίσου καλή τροφή με τα αντίστοιχα νωπά, ενώ επιπλέον είναι πιο φθηνά και, ορισμένα, περισσότερο εύκολα στην προετοιμασία και πιο πρακτικά στο μαγείρεμα.
8. Αναρωτιέμαι: το χρειάζομαι;
Ορισμένα τρόφιμα ειδικών κατηγοριών (light, εμπλουτισμένα, λειτουργικά, για διαβητικούς κ.ά.) είναι ενδεχομένως χρήσιμα σε συγκεκριμένα άτομα. Ωστόσο, η κατανάλωσή τους δεν επιφέρει κανένα επιπλέον όφελος σε όσους δεν τα έχουν ανάγκη.
9. Πληρώνω παραπάνω μόνο για ό,τι αξίζει
Αγόρασε βιολογικά τρόφιμα, προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης και παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα όταν είναι πράγματι επισημασμένα και πιστοποιημένα και, επιπλέον, «δικαιολογούν» την υψηλή τιμή τους με κάποιο σαφές πλεονέκτημα έναντι των αντίστοιχων συμβατικών.
10. Δεν λέω «όχι» στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας
Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας παράγονται για λογαριασμό των μεγάλων σούπερ μάρκετ, πληρούν υποχρεωτικά τις προδιαγραφές ασφαλείας που ισχύουν για όλα τα τρόφιμα και έχουν χαμηλότερη τιμή. Ωστόσο, δεν πρέπει να κάνεις συμβιβασμούς στην ποιότητα: διάβασε προσεκτικά τη διατροφική ετικέτα των προϊόντων που σε ενδιαφέρουν και προτίμησε το φθηνότερο μόνο εάν περιέχει τα ίδια συστατικά με το αντίστοιχο προϊόν της ακριβότερης φίρμας.
11. Στρέφομαι στα πιο υγιεινά
Τα έτοιμα φαγητά κοστίζουν πολύ ακριβά σε χρήματα αλλά και σε περιττά κιλά. Με 2 ευρώ, για παράδειγμα, μπορείς να αγοράσεις 1 χάμπουργκερ και 1 αναψυκτικό. Με περίπου 30 λεπτά του ευρώ λιγότερα, παίρνεις 1 κουλούρι με σουσάμι και 1 γιαούρτι. Ποια επιλογή είναι πιο θρεπτική, πιο διαιτητική, και θα σε χορτάσει για περισσότερη ώρα;
12. Δίνω προτεραιότητα στο σπιτικό φαγητό
Σκέψου πόσα χρήματα δίνεις εβδομαδιαίως για να αγοράσετε σάντουιτς, τοστ, τυρόπιτες, σουβλάκια, τηγανιτές πατάτες, μακαρονάδες, πίτσες κ.ά. Όταν όμως τα ίδια αυτά φαγητά τα φτιάξεις εσύ στο σπίτι, θα σου κοστίσουν αρκετά φθηνότερα και, ασφαλώς, θα είναι κατά πολύ ποιοτικότερα.
13. Κάνω λίγο κόπο παραπάνω
Αντί για τριμμένο τυρί προτίμησε ολόκληρο κομμάτι που θα τρίψεις εσύ όταν χρειαστεί, αντί να αγοράσεις έτοιμο χυμό στύψε φρούτα, αντί τυποποιημένης σάλτσας φτιάξε τη δική σου σπιτική. Και πιο υγιεινά τρως και χρήματα εξοικονομείς!
14. Προτιμώ σνακ από τη φύση
Έχε πάντα μαζί σου ένα φρέσκο φρούτο, μερικά αποξηραμένα φρούτα ή λίγους ξηρούς καρπούς. Κατανάλωσέ τα αντί για γλυκά ή αλμυρά σνακ που συνήθως αγοράζεις όταν πεινάς. Έτσι, θα κάνεις καλό στη τσέπη σου και συγχρόνως στη γραμμή σου!
15. Παίρνω ταπεράκι στη δουλειά
Κάθε φορά που παίρνεις σπιτικό φαγητό μαζί σου στη δουλειά αντί να το παραγγέλνεις, εξοικονομείς τουλάχιστον 3 ευρώ. Αν την τακτική αυτή την εφαρμόζετε οικογενειακώς, έστω και περιστασιακά, π.χ. τα παιδιά προτιμούν κολατσιό από το σπίτι, το μηνιαίο κέρδος μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ. Τα βρίσκεις λίγα;
16. Τρώω περισσότερα όσπρια και λιγότερο κρέας
Τα όσπρια περιέχουν πολλές πρωτεΐνες, είναι πάμφθηνα σε σχέση με το κρέας, κάνουν καλό στην υγεία. Επιπλέον, αφού μαγειρευτούν, καταψύχονται εύκολα σε μερίδες, διατηρούνται αρκετό καιρό, και με την προσθήκη λαχανικών ή άλλων δημητριακών (π.χ. ρυζιού) «μεταμορφώνονται» σε ένα νέο, πλήρες και εύγευστο φαγητό.
17. Δεν πετάω λεφτά στα σκουπίδια
Ό,τι περισσεύει δεν είναι υποχρεωτικά για πέταμα! Μπορείς, για παράδειγμα, τα απομεινάρια φαγητού που έχεις συντηρήσει σωστά και, αφού βεβαιωθείς ότι δεν έχουν αλλοιωθεί, να τα συνδυάσεις σε κάποιο επόμενο γεύμα με άλλες τροφές. Έτσι, θα φτιάξεις ένα τελείως διαφορετικό φαγητό, επίσης θρεπτικό, αλλά με μικρότερο κόστος.
18. Μαγειρεύω απλά
Τα απλά φαγητά, με λίγα και καλά υλικά που δουλεύονται και μαγειρεύονται σχετικά εύκολα, είναι η οικονομικότερη λύση για την καθημερινότητά μας. Αντίθετα, οι πιο «περίπλοκες» συνταγές απαιτούν συνήθως περισσότερα συστατικά, που σημαίνει μεγαλύτερο κόστος, έχουν αυξημένες πιθανότητες αποτυχίας κι αν δεν φαγωθούν, δύσκολα μετατρέπονται σε κάτι άλλο.
19. Βάζω το παλιό μπροστά και το καινούριο πίσω
Οργάνωσε σωστά το ψυγείο και τα ντουλάπια τροφίμων, με βάση τον κανόνα FIFO ( "First In, First Out"): τοποθέτησε πάντα πιο μπροστά τα τρόφιμα που έχεις αγοράσει παλαιότερα και πρόκειται να λήξουν συντομότερα και πιο πίσω τα τρόφιμα που αγόρασες πιο πρόσφατα και θα λήξουν κάποιες ημέρες αργότερα.
20. Πίνω νερό από τη βρύση
Τα εμφιαλωμένα νερά κοστίζουν ακριβά, ειδικά εάν είναι η αποκλειστική επιλογή σου. Αντίθετα, το νεράκι της βρύσης είναι πάμφθηνο. Προβληματίζεσαι για την ποιότητά του; Αγόρασε φίλτρο! Σε βάθος χρόνου, πάλι φθηνότερα θα σου κοστίσει…
Το προφίλ του «έξυπνου καταναλωτή»
Γνωρίζει τις πραγματικές ανάγκες και τις οικονομικές δυνατότητές του, έχει σχέδιο και στρατηγική και μεθοδικότητα. Κάνει πρώτα τους υπολογισμούς του, δεν χάνει ποτέ το λογαριασμό, φτιάχνει πάντα λίστα αγορών. Αφιερώνει χρόνο στα ψώνια, ψάχνει και συγκρίνει ποιότητα και τιμές, ξέρει ότι υπάρχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές, εκμεταλλεύεται τις αληθινές προσφορές. Δεν δελεάζεται από παραπλανητικές εκπτώσεις, επιμένει στην σχέση «ποιότητας - τιμής». Συντηρεί τα τρόφιμα σωστά, μαγειρεύει λιτά και ευφάνταστα, δεν πετά στα σκουπίδια τα λεφτά του. Είναι ο τύπος του καταναλωτή που όλοι θα θέλαμε να μοιάσουμε, αλλά κανένας έμπορος δεν θα ήθελε για πελάτη…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 113
Update: Φεβρουάριος 2016.
