Ο Δημήτρης Βερνίκος για τον Μάνο Χατζιδάκι

13.01.2009
Πώς μετατρέπεις μια φιλία σε ταινία και μάλιστα όταν ο απών πρωταγωνιστής σου δεν ζει και βασιλεύει μόνο στο δικό σου μυαλό αλλά και στο μυαλό μιας ολόκληρης χώρας; Ο Δημήτρης Βερνίκος, παλιός τεχνίτης του ντοκιμαντέρ, μεταφράζει τις νότες του Μάνου Χατζιδάκι σε εικόνες, με φίλτρο την πολύχρονη γνωριμία τους.

Συνέντευξη στη Δέσποινα Παυλάκη

Γιατί αισθανθήκατε την ανάγκη να γυρίσετε αυτό το ντοκιμαντέρ;

Το εγχείρημα μιας οπτικοαουστικής βιογραφίας πάνω στη ζωή και το έργο του Μάνου Χατζιδάκι χρονολογείται από το 1982, όταν προσκλήθηκε στη Φρανκφούρτη για να πάρει το βραβείο για τα «Παιδιά Του Πειραιά» ως ένα από τα 10 δημοφιλέστερα τραγούδια του αιώνα. Του άρεσε η ιδέα. Το προτείναμε στη Γερμανική τηλεόραση. Ο Μάνος βέβαια για μία ακόμη φορά δεν πήγε να πάρει το βραβείο και η ιδέα έμεινε στο ράφι! Από τότε πέρασε καιρός, ο Μάνος έφυγε και ταξιδεύει στ άστρα ανάμεσα στους δορυφόρους του Σείριου, τον ΑΛΦΑ του μεγάλου κυνός και άλλων διαττόντων αστέρων. Η ιδέα επανήλθε ένα χρόνο περίπου από τη φυγή του και πέρασε στο στάδιο της υλοποίησης στα τέλη της δεκαετίας του 90.

Από ποια σκοπιά προσεγγίζετε το αντικείμενό σας; Φιλική; Επαγγελματική;

Κατ αρχήν και κατά βάση είμαι κινηματογραφιστής. Συνεπώς καλούμαι να βγω έξω από το φιλικό πλαίσιο και να αντιμετωπίσω αντικειμενικά μία απόπειρα κινηματογραφικής βιογραφίας του. Τα χρόνια της μαθητείας μου κοντά στον Μάνο αλλά και στον Νίκο Γκάτσο μού ορίζουν το πλαίσιο το οποίο δεν είναι άλλο απ αυτό στο οποίο θα λειτουργούσαν και οι ίδιοι. Δηλαδή σοβαρό, ακριβές, ουσιαστικό και χωρίς φιοριτούρες. Διαφορετικά θα τους πρόδιδα. Η πολύχρονη φιλία μου με τον Μάνο είναι αλήθεια ότι όσο με διευκόλυνε άλλο τόσο με δυσκόλεψε.

Πιστεύετε ότι η ταινία «Μάνος Χατζιδάκις - Είδωλο Στον Καθρέφτη» αρκεί για να καλύψει τον βίο και την πολιτεία ενός τέτοιου ανθρώπου;

Ο Μάνος έλεγε: «Χρειάζομαι μύθο και τον φτιάχνω. Και τότε αρχίζει η περιπέτεια». Πώς μπορείς έναν άνθρωπο που έφτιαχνε μύθους από κάθε τι που ζούσε να τον χωρέσεις μέσα σε 90 λεπτά; Επιπλέον η ταινία έχει συγκεκριμένη δομή και άξονα. Αυτό συνεπάγεται ότι εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να χωρέσει ολόκληρη τη ζωή και το έργο του Μάνου.

Πόσο δυσκολευτήκατε να συγκεντρώσετε το αξιοσημείωτο αρχειακό υλικό που χρησιμοποιείτε στην ταινία;

Η συγκέντρωση του υλικού, παρ όλο που διήρκεσε αρκετά χρόνια, ήταν θα έλεγα το πιο εύκολο μέρος της ταινίας. Εκείνο που με δυσκόλεψε, με προβλημάτισε και μου πήρε πολλές ώρες σκέψης ήταν η επιλογή και η τοποθέτηση του υλικού σε συγκεκριμένη θέση και συνδυασμό, έτσι ώστε να υπηρετήσει την αφηγηματική δομή της ταινίας.

Ποιο τραγούδι του Χατζιδάκι τον συνοψίζει σύμφωνα μ εσάς ως άνθρωπο;

Είναι ακατόρθωτο ένα τραγούδι να συνοψίσει τον άνθρωπο Χατζιδάκι γιατί όπως ο ίδιος λέει:

«Το τραγούδι για μένα ήταν ένας απώτατος και ιερός στόχος. Αλλά που με εκτόξευσε με πάθος στον ύπνο και στον έρωτα...»

Τι σας λείπει περισσότερο από αυτόν, τόσο ως άνθρωπο όσο και ως καλλιτέχνη;

Λείπει ο... Μάνος! Οχι, όμως από μένα. Εγώ τολμώ να πω ότι μετά από τόσα χρόνια που απουσιάζει τον έχω εσωτερικεύσει. Ο Μάνος λείπει από την Ελλάδα. Ιδιαίτερα αυτές τις δύσκολες εποχές που ζούμε.