Άλλο ένα εβδομαδιαίο ταξίδι του Όπου υπάρχει Ελλάδα ολοκληρώθηκε και προορισμός αυτή τη φορά ήταν 4 κυκλαδίτικα νησιά, η Τζια, η Κύθνος, η Σέριφος και η Σίφνος. Ιδού πώς κατέγραψε τα highlights του ταξιδιού η Ευλαμπία Ρέβη:

«Η περιπέτειά μας την εβδομάδα που μας πέρασε είχε άρωμα Κυκλάδων και ξεκίνησε από την Τζιά ή Κέα, όπως τη λένε κι επίσημα. Μόλις μία ανάσα από την Αττική, κι όμως μοιάζει να ανήκει σε έναν κόσμο αλλιώτικο. Οι λόφοι της ντυμένοι με ξερολιθιές και βελανιδιές, τα πέτρινα μονοπάτια που οδηγούν σε αρχαία ερείπια και σκιερά ξωκλήσια, και η Ιουλίδα, σκαρφαλωμένη αρχόντισσα στο βουνό, σε προσκαλούν να χαθείς στους ρυθμούς μιας άλλης εποχής.

Στήσαμε το στούντιό μας στο φιλόξενο μπαλκόνι της κυρίας Σώζας, που μόλις της είπαμε ότι είμαστε από το Όπου Υπάρχει Ελλάδα άνοιξε όλο της το σπίτι για να μας υποδεχτεί και κάπως έτσι έζησε μαζί μας μία ανεπανάληπτη τηλεοπτική τρέλα.

Εκεί, στους ήσυχους λόφους της Κέας, στα χωράφια με τις ξερολιθιές και τα φραγκόσυκα, ακούσαμε τους κατοίκους να μιλούν με αγωνία για το μέλλον της γης τους.

Μεγάλες εκτάσεις του νησιού έχουν κηρυχθεί «αδόμητες» από τον νέο σχεδιασμό του ΥΠΕΝ, με αποτέλεσμα πολλοί ντόπιοι να νιώθουν ότι η περιουσία τους χάνει την αξία της. Οι λέξεις "υποβάθμιση" και "αβεβαιότητα" ακούγονται συχνά –ιδιαίτερα όταν οι αποφάσεις φτάνουν από την Αθήνα, χωρίς ουσιαστικό διάλογο. Κι όμως, μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα, γεννιούνται νέες ελπίδες. Νέοι άνθρωποι, όπως ο Αλέξανδρος Λυμπερόπουλος, που άφησε πίσω του την πόλη για να καλλιεργήσει ξηρικές ποικιλίες αμυγδάλου, να φυτέψει θυμάρι και φασκόμηλο, και να αποδείξει ότι ένα νησί μπορεί να ανθίσει από μέσα, όταν το αγαπάς αληθινά και βαθιά.

Κύθνος

Από την Κέα, βάλαμε πλώρη για την Κύθνο, ένα νησί ακόμα παρθένο και νοσταλγικό μίας άλλης, πιο αθώας εποχής. Τα νερά της Λουτρόπολης αναβλύζουν από τα έγκατα της γης, κι η Δρυοπίδα, με τα κεραμιδένια της σπίτια, μοιάζει να βγήκε από χάρτινη μακέτα περασμένων αιώνων.

Όμως πίσω από την κυκλαδίτικη γραφικότητα, η Κύθνος δίνει καθημερινά μάχες επιβίωσης. Η διακοπή της απευθείας σύνδεσης με τον Πειραιά για πρώτη φορά φέτος άφησε το νησί απομονωμένο, αναγκάζοντας τους κατοίκους να πληρώνουν τα δυσβάσταχτα κόστη της σύνδεσης με το Λαύριο, όταν χρειάζεται να επισκεφθούν την Αθήνα. Μία προέκταση που δεν σκέφτηκε κανείς είναι το γεγονός ότι αυτή η κίνηση οδήγησε στο να υπάρχουν σημαντικά κενά στην εκπαίδευση. Έτσι οι μαθητές του Γυμνασίου ολοκλήρωσαν τη χρονιά με τον καθηγητή Πληροφορικής να καλύπτει το κενό στα Μαθηματικά και την καθηγήτρια Γαλλικών στην Ιστορία.

Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο οι συγκοινωνίες – είναι και το πώς «ακούγεται» ένα μικρό νησί στην κεντρική διοίκηση. Κι όμως, οι Κυθνιώτες δεν το βάζουν κάτω. Μας άνοιξαν τα σπίτια τους, μας μίλησαν με πάθος για τον τόπο τους και για το τι θα μπορούσε να γίνει. Και το μέλλον, αν και ανηφορικό, είναι ανοιχτό και μπροστά τους.

Σέριφος

Κι από εκεί φύγαμε για την Σέριφο, ένα νησί που δεν σου χαρίζεται, αλλά σε προκαλεί. Από τη Χώρα, γαντζωμένη σε μια από τις πιο θεαματικές κορυφές του Αιγαίου, ως τις μοναχικές ακτές με τα άγρια κύματα, η Σέριφος έχει πολύ ιδιαίτερο χαρακτήρα. Μα και βάρη.

Το αποτύπωμα των μεταλλείων, που κάποτε έδιναν ψωμί σε εκατοντάδες εργάτες, είναι ακόμα ορατό – όχι όμως ως πολιτιστικό κεφάλαιο για το οποίο γίνονται αγώνες που σύντομα θα φέρουν καρπούς. Κι ενώ οι αναπτυξιακές ιδέες παγώνουν, οι ανάγκες τρέχουν. Υποστελέχωση σε υγειονομικές υπηρεσίες, έλλειψη δημόσιων δομών για παιδιά και ηλικιωμένους, και τουρισμός που ολοένα και περισσότερο στηρίζεται σε «κοινότητες» από αλλού. Παρ’ όλα αυτά, η Σέριφος κρατά. Κρατιέται από τους ανθρώπους της, τους νέους που γυρίζουν, από τα μικρά εργαστήρια, τα τοπικά φεστιβάλ, τις δράσεις εθελοντισμού. Η Σέριφος έχει ρίζες – και περιμένει τις κατάλληλες συνθήκες για να ανθίσει ξανά.

Σίφνος

Την Πέμπτη και την Παρασκευή στούντιό μας έγινε η Σίφνος, ένα νησί που κι αυτό διατηρεί την παραδοσιακή του ομορφιά και την αυθεντική του ταυτότητα. Κι όμως, ακόμη και αυτή η φαινομενική τελειότητα δοκιμάζεται. Ο τουρισμός είναι ταχύς, μα η υποδομή του νησιού παραμένει ευάλωτη.

Σε ένα νησί σαν αυτό, όπου το κύμα συνομιλεί με τον αέρα και οι άνθρωποι μαθαίνουν να ζουν με την απουσία και την προσμονή, η ζωή εξακολουθεί να μας διδάσκει μαθήματα αθόρυβα μέσα από πράξεις και ιστορίες που αφήνουν αποτύπωμα στην καρδιά.

Η Σωτηρία Παλιάκη-Λεμπέση είναι μια τέτοια περίπτωση. Πολύτεκνη μητέρα με επτά παιδιά και δεκάδες ευθύνες, που όμως δε λυγίζει. Γεννήθηκε δέκατη σε μια οικογένεια με δώδεκα αδέλφια και σήμερα οι γονείς της έχουν πάνω από ενενήντα εγγόνια. Αν μετρήσεις όλα τα μέλη της οικογένειας είναι πάνω από 120, σαν ένα μικρό χωριό δηλαδή.

Στη Σίφνο, όμως, όπως και σε πολλά μέρη της Ελλάδας, η πολυτεκνία είναι ευλογία αλλά και πρόκληση. Σε μια χώρα που γερνάει με γρήγορους ρυθμούς και βλέπει τις γεννήσεις να μειώνονται κάθε χρόνο, θα περίμενε κανείς πως οι πολύτεκνες οικογένειες θα ήταν το φως που η Πολιτεία θα προστάτευε με κάθε τρόπο. Κι όμως, η πραγματικότητα είναι πικρή: για το κράτος, οι πολύτεκνοι είναι σχεδόν αόρατοι.

Αντί για στήριξη, βρίσκουν αδιαφορία. Αντί για κίνητρα, βρίσκουν εμπόδια. Αντί για ουσιαστικές πολιτικές, εισπράττουν ψίχουλα και λόγια μεγάλα που δεν συνοδεύονται από καμία πράξη. Κι όμως, αυτές οι οικογένειες κρατούν ζωντανά τα σχολεία στα χωριά, γεμίζουν τις αυλές με παιδικές φωνές, στηρίζουν την κοινωνία με ό,τι πιο πολύτιμο διαθέτει: πολίτες του αύριο.

Η Σωτηρία, όπως και η Βαγγελιώ από την πρεμιέρα μας στο Ορμένιο που αν και είναι μάνα 5 παιδιών και ζει στο βορειότερο χωριό της χώρας της έκοψαν το επίδομα για 1.000 ευρώ, δεν ζητούν τίποτα παραπάνω από τα αυτονόητα: να μπορούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους με αξιοπρέπεια και με στοιχειώδη μέτρα ανακούφισης. Όχι με επιδόματα-κοροϊδία που δεν φτάνουν ούτε για το ρεύμα του μήνα. Όχι με διευκολύνσεις που χάνονται σε γραφειοκρατικά τείχη και ασφυκτικούς όρους.

Αυτές οι οικογένειες δεν ζητούν ελεημοσύνη. Ζητούν αναγνώριση. Γιατί αναλαμβάνουν ένα εθνικό έργο, σε μια χώρα που χρειάζεται απεγνωσμένα νέες γενιές, νέο αίμα, νέα ελπίδα. Κι όμως, τις αφήνει μόνες. Να τα βγάλουν πέρα με το ελάχιστο τίποτα. Η κοινωνία, λοιπόν, κοιτά με θαυμασμό, αλλά το κράτος με αδιαφορία. Σε μια εποχή όπου το να αποκτήσεις δεύτερο παιδί φαντάζει πολυτέλεια οι πολύτεκνοι είναι ήρωες.

Η Μαρίνα Κωνσταντίνου, πιλότος των Super Puma και νικήτρια στο Sifnathlon, το κατάλαβε αυτό βαθιά. Δεν χρειάστηκε το έπαθλο μιας βόλτας με ελικόπτερο, εκείνη σώζει ζωές από τον αέρα κάθε μέρα. Προτίμησε να κάνει αυτό το δώρο στη Σωτηρία που κάτω από τα φτερά της έχει 7 παιδιά και μια ολόκληρη Ελλάδα που στον 21ο αιώνα βασίζεται ακόμα στο πολιτικό μέσο ακόμα και για μια ανθρώπινη ζώνη λίγων ημερών που χρειάζεται επειγόντως να γίνει αεροδιακομιδή της στην Αθήνα.

Αυτή η έλλειψη βασικών υποδομών, όπως επαρκής ιατρική κάλυψη, μετατρέπει την καθημερινότητα σε άσκηση ψυχραιμίας σε πολλά νησιά της χώρας μας. Οπως μας είπαν, ωστόσο, στη Σιφνο, δεν είναι λίγες οι φορές που η μόνη λύση σε ένα έκτακτο περιστατικό είναι ένα ελικόπτερο που… ίσως έρθει, ίσως καθυστερήσει πολύ.

Αυτό έγινε και το 2020, όταν ο μικρός Νεκτάριος μόλις 45 ημερών, αρρώστησε σοβαρά. Οι γονείς του τον κράτησαν στην αγκαλιά τους επί έξι ώρες, περιμένοντας εναγωνίως ένα ελικόπτερο για τη διακομιδή του στο νοσοκομείο Παίδων. Εκείνες οι ώρες δεν ήταν μόνο δικές τους. Ήταν ώρες μιας ολόκληρης κοινωνίας που ένιωσε την ανασφάλεια της απομόνωσης. Εκείνη η αγωνία έγινε σπίθα. Και χάρη στην κινητοποίηση των γονιών, η Σίφνος απέκτησε παιδίατρο, μια ειδικότητα που λείπει από την Κύθνο και εύχονται και εκεί οι γονείς να γίνει αυτό το όνειρο πραγματικότητα.

Αυτή την εβδομάδα, λοιπόν, εξερευνήσαμε τέσσερα όμοια και ανόμοια νησιά. Τέσσερις κόσμους που ζουν, παλεύουν και ελπίζουν. Οι Κυκλάδες δεν είναι καρτ-ποστάλ. Είναι τόποι με φωνή, με προκλήσεις, με ανθρώπους που θέλουν να μείνουν, να προσφέρουν, να χτίσουν ένα μέλλον που σέβεται το παρελθόν, αλλά δεν εγκλωβίζεται σ’ αυτό. Κι αν αυτή η πλευρά της Ελλάδας συχνά είναι αθέατη, εκεί στα νησιά του Αιγαίου, κάτω από τον ήλιο και τον άνεμο, υπάρχει και επιμένει να χτυπά δυνατά μια πολύ μεγάλη καρδιά. Με την πίστη πως όταν οι άνθρωποι αγαπούν τον τόπο τους, βρίσκουν πάντα τρόπο να τον πάνε ένα βήμα μπροστά, όσα εμπόδια και αν τους βάζουν εκείνοι που δυστυχώς δεν ακούνε και δεν βλέπουν πίσω από τα νούμερα και τα στατιστικά στοιχεία τον άνθρωπο».

Τη Δευτέρα 23 Ιουνίου η εκπομπή θα βρίσκεται στο Λεωνίδιο!