Σύνδρομο Πόρτνοϊ: «Διαταραχή κατά την οποία έντονες ηθικές και αλτρουιστικές ορμές συγκρούονται αδιαλείπτως με ακραίες σεξουαλικές επιθυμίες, συχνάκις διεστραμμένης φύσεως. Ο Σπιλφόγκελ πιστεύει ότι πολλά από τα συμπτώματα μπορούν να ανιχνευτούν στους δεσμούς που κυριαρχούν στη σχέση μητέρα- παιδί».

Το βιβλίο που έκανε διάσημο το Φίλιπ Ροθ και αποτέλεσε ορόσημο της εβραϊκής αμερικανικής λογοτεχνίας τη δεκαετία του 1960, το "Σύνδρομο Πόρτνοϊ" κυκλοφορεί σε επανέκδοση, σε νέα μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, από τις εκδόσεις Πόλις.

Ο διάσημος συγγραφέας ζωντανεύει με μοναδικό σπαρταριστό τρόπο, κυνικό μαζί και τρυφερό, τις σεξουαλικές εμμονές ενός τριαντάχρονου Αμερικανού, του Αλεξάντερ Πόρτνοϊ.
Ο ήρωας σ' ένα χειμαρρώδη μονόλογο στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή του κ. Σπιλφόγκελ, μας ταξιδεύει στην αλλόκοτη και εκκεντρική ερωτική του ζωή, αποκαλύπτοντας τις ενδόμυχες σκέψεις του και τις "μιαρές" του πράξεις. Οι διαρκείς αυνανισμοί του με διάφορους τρόπους και αντικείμενα - αυνανίζεται με ένα μήλο, με τρυφερά κομμάτια συκωτιού, με τις λερωμένες κάλτσες του, μέσα στο λεωφορείο, στο δρόμο, στον γλόμπο του μπάνιου του κ.π.ά- οι επαναλαμβανόμενοι οργασμοί του, οι σχέσεις του με τις γυναίκες και γενικότερα οι ερωτικές του περιπέτειες περιγράφονται γλαφυρά από τον Ροθ, πάντα υπό την αγέρωχη σκιά της συντηρητικής εβραϊκής θρησκείας και του ισχυρού μητρικού και σχεδόν ευνουχιστικού προτύπου.

Η σχέση του Πόρτνοϊ με τη μητέρα του είναι αναμφισβήτητα η επιτομή του Οιδιποδείου συμπλέγματος. Ο ήρωας εξομολογείται απροκάλυπτα τον κρυφό του έρωτα για τη μητέρα του, τη ζήλια προς το πρόσωπο του πατέρα του και μέσα από τον λυτρωτικό του μονόλογο διαφαίνεται ξεκάθαρα το πως -τα προσκολλημένα στον εβραϊσμό- γονεϊκά πρότυπα καθόρισαν τη σεξουαλικότητα του.

Ο Φίλιπ Ροθ σοκάροντας, ιδιαίτερα την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο, τον αναγνώστη με τις εκκεντρικές ερωτικές του περιγραφές, στηλιτεύει και επιτίθεται κατά μέτωπο στη συντηρητικότητα και στα πρέπει κάθε εποχής και καταδεικνύει το πως αυτά καταδυναστεύουν το σύγχρονο άνθρωπο και πνίγουν τα θέλω του.

Γεωργία Οικονόμου