H οικονομική κρίση και η τιμή του πετρελαίου οδήγησαν τις περισσότερες οικογένειες στην αναζήτηση φθηνότερων λύσεων θέρμανσης. Όμως η στροφή στα τζάκια και στις ξυλόσομπες σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες δημιούργησαν ένα επικίνδυνο«κοκτέιλ» για την υγεία των κατοίκων του Λεκανοπεδίου Αττικής, και όχι μόνο. Όπως μάλιστα επισημαίνουν οι ειδικοί, ένα παραδοσιακό τζάκι εκλύει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα σωματίδια απ’ ό,τι ένας καλά συντηρημένος καυστήρας πολυκατοικίας με 25 διαμερίσματα.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), τα αιωρούμενα σωματίδια από την καύση των ξύλων σε συνδυασμό με τους ρύπους από τα οχήματα μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστικά, νευρολογικά και αναπαραγωγικά προβλήματα, να επιδεινώσουν αλλεργίες ή να δημιουργήσουν προβλήματα στην ανάπτυξη. Και, βέβαια, αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον ευάλωτο πληθυσμό, όπως είναι παιδιά, ηλικιωμένοι και ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης από το κέντρο «Δημόκριτος» διευκρινίζεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των μικροσωματιδίων, σε ποσοστό 80-90%, που εκλύονται στην ατμόσφαιρα από την καύση ξύλων είναι μικρά, με διάμετρο 2,5 μικρομέτρων. Αυτό όμως σημαίνει ότι όσο πιο μικρή διάμετρο έχουν τα αιωρούμενα σωματίδια τόσο πιο επιβλαβή αποδεικνύονται για την υγεία, γιατί «τρυπώνουν» ευκολότερα στον οργανισμό μέσω της αναπνοής, επηρεάζοντας κεντρικά όργανα.

Και τώρα τι κάνω;

Ακολουθήστε τα μέτρα προστασίας που συστήνουν οι ειδικοί:
* Τις ημέρες αυξημένων συγκεντρώσεων μη γυμνάζεστε σε εξωτερικούς χώρους και όσοι ανήκετε στις ευπαθείς ομάδες ας περιορίσετε την κυκλοφορία σας και φροντίστε να παραμένετε όσο γίνεται σε χώρους χωρίς πηγές εκπομπής σωματιδίων.
* Αν ανάβετε τζάκι ή ξυλόσομπες σε καθημερινή βάση, αφήστε ένα παράθυρο του σπιτιού μισάνοιχτο ώστε να ανανεώνεται ο αέρας.
* Μην καίτε βαμμένα ή βερνικωμένα ξύλα, κομμάτια από έπιπλα και κάθε είδους πλαστικό, καθώς οδηγούν σε εκπομπή τοξικών αερίων μέσα κι έξω από το σπίτι. Επιλέγετε φυσικά προσανάμματα (δαδιά).
* Αποφεύγετε την αγορά ξυλείας εμποτισμένης με χημικά, που αποσκοπούν σε αργή καύση και εύκολο άναμμα.

Τι είναι τα αιωρούμενα σωματίδια;

Πρόκειται για «κοκτέιλ» ατμοσφαιρικών ρύπων με επικίνδυνα για την υγεία συστατικά, δηλαδή βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, κάδμιο, αρσενικό, νικέλιο), πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες, διοξίνες, οργανοχλωριωμένα εντομοκτόνα. Κύριες πηγές σωματιδίων στις πόλεις είναι η κυκλοφορία των οχημάτων, ιδίως των πετρελαιοκίνητων, και η θέρμανση. Στο Λεκανοπέδιο της Αττικής (ιδιαίτερα σε Κηφισιά, Εκάλη, Μαρούσι και Κορωπί, όπου υπάρχουν και πολλά τζάκια), στη Θεσσαλονίκη, στον Βόλο και σε άλλες μεγαλουπόλεις διαπιστώνεται αύξηση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνάει το ανώτατο επιτρεπτό όριο των 50 μg/m3 (μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα).

* Προσοχή:

Σύμφωνα με μελέτες της 1ης Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην Αττική, τις ημέρες που τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια, τα καρδιαγγειακά επεισόδια και κυρίως τα οξέα εμφράγματα αυξάνονται έως 20% στις ευπαθείς ομάδες (π.χ. σε όσους πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, αναπνευστικά κ.ά.).

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 147
Update: Φεβρουάριος 2017