Οι περισσότεροι ξέρουμε καλά το «παιχνίδι»: ταιριάζεις με κάποιον σε εφαρμογή γνωριμιών ή, ακόμα καλύτερα, στην πραγματική ζωή, βγαίνετε μερικά ραντεβού, αρχίζεις να νιώθεις πεταλούδες στο στομάχι και... ξαφνικά, τίποτα. Εξαφανίζεται. Ένα φαινομενικά τέλειο ξεκίνημα σταματάει πριν καν αρχίσει. Ή ίσως είσαι εσύ εκείνος/η που ενθουσιάζεται στην αρχή, αλλά απομακρύνεται μόλις ο άλλος δείξει πιο έντονο ενδιαφέρον. Μήπως σου θυμίζει κάτι; Το γνωστό κλισέ του «αγαπάω το κυνήγι» είναι ντροπιαστικό, αλλά δυστυχώς είναι και πολύ αληθινό.
Θα το παραδεχτώ, δεν είμαι ξένη σε αυτό το σενάριο, από καμία πλευρά. Όμως, στην προσπάθειά μου να γίνω πιο συνειδητοποιημένη, έμαθα για τις διάφορες μορφές προσκόλλησης (attachment styles) και πώς αυτές επηρεάζουν τις σχέσεις μας. Και σήμερα, παρατηρώ ότι οι άνθρωποι με αποφευκτικό στυλ προσκόλλησης (avoidant attachment style) είναι πιο πολλοί από ποτέ. Είμαι πεπεισμένη πως η συνεχής «εξαφάνιση» που βιώνουμε στο dating έχει να κάνει ακριβώς με αυτό. Αν, λοιπόν, έχεις βαρεθεί να τρως άκυρα ή απλώς θες να ρίξεις μια ενδοσκοπική ματιά στο γιατί αφήνεις τους άλλους στο “διαβάστηκε”, συνέχισε να διαβάζεις. Εδώ είναι όλα όσα πρέπει να ξέρεις για το αποφευκτικό στυλ προσκόλλησης, γιατί είναι τόσο διαδεδομένο, και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό.
Τι είναι το αποφευκτικό στυλ προσκόλλησης;
Το αποφευκτικό είναι ένα από τα τέσσερα βασικά στυλ προσκόλλησης που καθορίζουν πώς σχετιζόμαστε και συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους. Χαρακτηρίζεται από δυσκολία στο να αναπτύξει κανείς συναισθηματική οικειότητα, έντονη ανάγκη για ανεξαρτησία, και μια εσωτερική αποστροφή στο να έρχεται πολύ κοντά με άλλους.
Σύμφωνα με τη Thais Gibson, ειδική στα στυλ προσκόλλησης, που μίλησε σε συνέντευξη με τη Mel Robbins, το αποφευκτικό στυλ διαμορφώνεται ήδη από την ηλικία των 0–2 ετών, όταν ο φροντιστής του παιδιού είναι συναισθηματικά απόμακρος ή τείνει να ακυρώνει τα συναισθήματα του παιδιού. Μεγαλώνοντας, αυτά τα άτομα δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ή να εμπιστευτούν άλλους με τις εσωτερικές τους σκέψεις. Ναι μεν λαχταρούν την αγάπη και τη σύνδεση, αλλά συχνά απομακρύνονται όταν κάποιος έρθει πολύ κοντά, γιατί αυτό τους φαίνεται αφύσικο.
Γιατί το αποφευκτικό στυλ είναι τόσο συχνό σήμερα
Στο σημερινό dating, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εφαρμογές γνωριμιών, είναι πιο εύκολο από ποτέ για ένα αποφευκτικό άτομο να συνδεθεί με άλλους χωρίς άγχος ή πίεση. Αρχικά, αυτό ακούγεται θετικό, αλλά μόλις η επαφή αρχίσει να γίνεται πιο συναισθηματική, το άτομο αρχίζει να απομακρύνεται. Προτιμά να ξεκινήσει κάτι καινούργιο με κάποιον άλλον, παρά να αντιμετωπίσει το άγχος που προκαλεί μια βαθύτερη συναισθηματική σύνδεση.
Ο κόσμος του dating σήμερα είναι γεμάτος από "situationships" και ατελείωτα talking stages, κάτι που οι avoidants ξέρουν να χειρίζονται καλά. Ξέρουν ότι σπάνια οδηγεί κάπου μακροπρόθεσμα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι αποφευκτικοί τα πάνε περίφημα. Βγαίνουν, αποφεύγουν τη δέσμευση, εξαφανίζονται... και ξανά απ’ την αρχή.
Αν και το στυλ αυτό διαμορφώνεται στην παιδική ηλικία, πολλοί το αναπτύσσουν και αργότερα εξαιτίας των κοινωνικών επιρροών. Τα social media, για παράδειγμα, συμβάλλουν καθοριστικά. Σε έναν κόσμο όπου όλοι ψάχνουν κάτι “καλύτερο”, η απιστία είναι σύνηθες φαινόμενο και τα πρότυπα ομορφιάς ανεβαίνουν συνεχώς, είναι δύσκολο να νιώσεις ότι κάποιος θα σε αγαπήσει γι’ αυτό που είσαι. Έτσι, οι επιφανειακές επαφές γίνονται ένας μηχανισμός άμυνας. Δεν είναι αδύνατο να βρεις κάποιον που θέλει να δεσμευτεί, αλλά είναι εκνευριστικά κοινό να πέφτεις πάνω σε κάποιον που εξαφανίζεται μόλις το πράγμα σοβαρέψει.
Πώς να αναγνωρίσεις αποφευκτικές συμπεριφορές στους άλλους
Όταν μάθεις τα μοτίβα, αρχίζεις να τα βλέπεις παντού (δυστυχώς). Ένα από τα πιο συνηθισμένα είναι το λεγόμενο love bombing. Ο αποφευκτικός στην αρχή φαίνεται υπερβολικά τρυφερός, ενθουσιώδης, σε έχει στα όπα-όπα. Αλλά μετά από λίγο, η επικοινωνία πέφτει, η επαφή γίνεται απομακρυσμένη, και καταλήγεις να τρως “ψίχουλα”: ένα "χαχα", ένα emoji, ένα ξερό “οκ”.
Μια άλλη ένδειξη είναι το κλασικό “κυνήγι”. Όταν το άτομο είναι ενθουσιασμένο, σε πολιορκεί, δείχνει τρέλα, αλλά μόλις νιώσει πως σε "κατέκτησε", το πάθος σβήνει απότομα, και μπροστά σου έχεις έναν τελείως διαφορετικό άνθρωπο. Είναι το σημείο που πρέπει να προσέξεις: ή θα το συζητήσεις, ή θα φύγεις πριν εξαφανιστεί εκείνος.
Πώς να δουλέψεις το δικό σου αποφευκτικό στυλ προσκόλλησης
Αναλογίσου τις σχέσεις σου. Τους άφηνες απ’ έξω; Σε τρόμαζε η δέσμευση; Ήσουν εσύ που έβαζε τέλος; Αν ναι, μάλλον έχεις αποφευκτικό στυλ. Τα καλά νέα; Μπορεί να αλλάξει. Αν αναγνωρίζεις τα μοτίβα στον εαυτό σου και έχεις τη θέληση να θεραπεύσεις τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές σου, υπάρχει ελπίδα.
Η θεραπεία είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να μπεις σε βάθος στον εαυτό σου. Ένας ειδικός μπορεί να σε βοηθήσει να δεις τα μοτίβα, να καταλάβεις τα “κουμπιά” σου και να δουλέψεις τις ρίζες τους. Όπως λέει η ψυχολόγος Dr. Maika Steinborn, όταν αναγνωρίσεις τον ρόλο των στυλ προσκόλλησης στη ζωή σου, μπορείς να αρχίσεις να αλλάζεις και τις βαθύτερες πεποιθήσεις σου γύρω από την αγάπη.
Οπότε, πριν ξαναρχίσεις να κάνεις swipe χωρίς δεύτερη σκέψη, δώσε λίγο χρόνο στον εαυτό σου να συνειδητοποιήσει πώς σχετίζεται με τους άλλους. Αν μάθεις να παρατηρείς τα συναισθήματά σου και να τα επικοινωνείς στις σχέσεις σου, μπορείς να αλλάξεις σταδιακά τον τρόπο που σχετίζεσαι, και να προσεγγίσεις, τελικά, μια πιο σταθερή, ουσιαστική σύνδεση. Μία που δε θα σου βγαίνει να... το βάλεις στα πόδια.
