Δεν ξέρω για εσάς, αλλά μια ιστορία που ξεκινά με το “Δεν θα πιστέψεις τι συνέβη” είναι το αδύνατο σημείο μου. Μου τραβάει αμέσως την προσοχή, με καθηλώνει και με κάνει να θέλω να μάθω όλες τις χαοτικές λεπτομέρειες. Και όταν η ιστορία περιλαμβάνει κάτι που πάει πολύ στραβά, μόνο για να καταλήξει να πάει πολύ σωστά, νιώθω σαν να παρακολουθώ την καλύτερη ταινία στον κινηματογράφο. (Ναι, αγαπώ λίγο το δράμα και το παραδέχομαι χωρίς ντροπή). Οπότε, όταν το “Butterfly Effect” άρχισε να γίνεται viral στο TikTok, δεν μπορούσα να απομακρυνθώ από την οθόνη μου. Οι χαοτικές ιστορίες πλημμύριζαν το FYP μου και αυτό ήταν αρκετό για να ξυπνήσει την περιέργειά μου, αλλά η πραγματική “μάχη” ξεκίνησε στα σχόλια.
Ξέρουμε όλοι ότι όταν μια τάση ξεκινάει, οι άνθρωποι κάπου χάνουν την μπάλα. Και αυτό ακριβώς έχει συμβεί με το “Butterfly Effect.” Αν ψάξεις το hashtag, θα διαπιστώσεις ότι τα περισσότερα βίντεο δεν έχουν καμία σχέση με το πραγματικό εφέ της πεταλούδας. Και τα υπόλοιπα; Είναι βίντεο με ανθρώπους που παραπονιούνται για το πόσο λάθος το καταλαβαίνουν οι άλλοι. Η TikToker Carmen Vitali έβαλε τίτλο στο βίντεό της “PSA: Το Butterfly Effect πετάει πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων,” με το hashtag #geteducated.
@tiktokcarmiev I’m irrationally annoyed with how many “Butterfly Effect” TikToks I see that ARENT ACTUALLY EXAMPLES OF THE BUTTERFLY EFFECT #butterflyeffect #psa #fyp #millennialsoftiktok #geteducated ♬ original sound - Carmen Vitali
Πριν μπλέξουμε στα βαθιά, ας δούμε τι είναι στην πραγματικότητα το Butterfly Effect. Ξεκινάει από την ιδέα ότι το φτερούγισμα μιας πεταλούδας σε ένα σημείο του κόσμου μπορεί να προκαλέσει έναν ανεμοστρόβιλο στην άλλη πλευρά του πλανήτη. Η έννοια πίσω από αυτό είναι ότι μια μικρή αλλαγή στα αρχικά στάδια ενός συστήματος μπορεί να προκαλέσει τεράστιες και απρόβλεπτες συνέπειες με την πάροδο του χρόνου. Η Vitali δίνει το παράδειγμα μιας απόφασης να πάρεις διαφορετικό δρόμο για τη δουλειά και να προκαλέσεις ένα ατύχημα, με αποτέλεσμα να παντρευτείς το άτομο με το οποίο συγκρούστηκες. Η μικρή, φαινομενικά αδιάφορη αλλαγή είχε τεράστια συνέπεια. Αν λοιπόν πεις κάτι σαν “Το Butterfly Effect είναι τρελό γιατί αν δεν πήγαινα σε εκείνο το ραντεβού από το Hinge…” (όπως εξηγεί η Vitali), αυτό δεν είναι το πραγματικό εφέ της πεταλούδας, ούτε το “Το Butterfly Effect είναι τρελό γιατί αν δεν συναντιόμασταν ποτέ…”
Η πλειοψηφία των 130.000 βίντεο κάτω από το hashtag δείχνουν χρήστες να εξηγούν πώς συνάντησαν τον σύντροφό τους ή τον καλύτερο φίλο τους, λέγοντας ότι οφείλεται στο concept του Butterfly Effect. Και ενώ η Vitali έχει δίκιο ότι οι περισσότεροι το έχουν καταλάβει λάθος, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ: Μήπως το έχουμε παρακάνει με τις θεωρίες; Μήπως μια καλή ιστορία είναι απλά… μια καλή ιστορία; Πιστεύω ότι όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο, αλλά επίσης πιστεύω ότι δεν χρειαζόμαστε πάντα μια εξήγηση για αυτό.
“Το TikTok σερβίρει νέες θεωρίες πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορούμε να τις κατανοήσουμε, οπότε δεν είναι παράξενο που όλοι μπερδεύονται.”
Δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε το Butterfly Effect να γίνεται viral, ούτε είναι κάτι καινούργιο (υπάρχει μια ταινία με τίτλο The Butterfly Effect από το 2004 με τον Ashton Kutcher, αν θυμάστε). Ο λόγος που γίνεται viral είναι επειδή οι άνθρωποι δεν σταματούν να διαφωνούν γι’ αυτό στα σχόλια. Κάποιοι λένε “Αυτό είναι η θεωρία της αόρατης κλωστής” ή “Αυτό είναι η θεωρία του καμένου τοστ.” (Τι;). Και φυσικά, το TikTok μας σερβίρει νέες θεωρίες τόσο γρήγορα που είναι εύλογο να μη γνωρίζουμε τι λέμε όλοι.
Αγαπώ τις ιστορίες που μοιράζονται οι άνθρωποι, για το πώς γνώρισαν τον σύντροφό τους ή πώς κατέληξαν στην καλύτερη δουλειά της ζωής τους ή βρήκαν το πιο τέλειο διαμέρισμα στην πόλη. Αλλά το θέμα είναι ότι, σε μια απροσδόκητη εξέλιξη, αυτό που ξεκίνησε ως μια χαριτωμένη τάση έχει μετατραπεί σε ένα παιχνίδι του ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο. Ιστορίες χαράς ξεσχίζονται από ένα σωρό σχολιαστές που λένε “Αυτό ΔΕΝ είναι το Butterfly Effect, αλλά η δική μου ιστορία είναι…” Το θέμα είναι ότι δεν γνωρίζουμε όλη την ιστορία του άλλου και σίγουρα δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε μέσα σε 15 δευτερόλεπτα. Η ιστορία τους μπορεί να σχετίζεται με το Butterfly Effect, αλλά μπορεί και να μην έχει καμία σχέση. Και αν είναι έτσι, χρειαζόμαστε πραγματικά να τσακωνόμαστε γι’ αυτό;
Η TikToker Kat Marie Samson, που δέχτηκε αρνητικά σχόλια για το βίντεό της, απάντησε με τον καλύτερο τρόπο: Σε απάντηση σε κάποιο σχόλιο “Αυτό δεν είναι το Butterfly Effect,” είπε απλά “Είναι το δικό μου Butterfly Effect.” Ποιος μπορεί να διαφωνήσει με αυτό; Κοίτα, αν είσαι ευτυχισμένος, εμένα δεν με νοιάζει ποια “θεωρία” πιστεύεις ότι είναι υπεύθυνη για αυτό. Δεν πιστεύω ότι χρειάζεσαι μια θεωρία για να εξηγήσεις τη ζωή σου, αλλά αρκεί να μην χρησιμοποιείς κάποια θεωρία για να δικαιολογήσεις τις πράξεις σου ή να υπεραναλύσεις την πορεία σου σε κάποιον άλλον. (Και δεν πρέπει να σε νοιάζει και εσένα).
Οπότε, είτε πιστεύεις ότι κάθε απόφαση έχει μια συγκεκριμένη συνέπεια, είτε πιστεύεις σε μια ανώτερη δύναμη που έχει σχέδιο για τη ζωή σου, είτε μέσω πίστης είτε μέσω του σύμπαντος, αυτό είναι δικό σου θέμα! Σίγουρα, η πραγματικότητα, η επιστήμη, η μοίρα και η τύχη μπορούν να μπλέκονται κάποιες φορές, αλλά αξίζει να σκεφτούμε ότι μερικές φορές δεν είναι και τόσο σοβαρά τα πράγματα. Μπορείς να πεις την ιστορία σου και να πιστεύεις ότι εξελίχθηκε όπως ήθελες, ακόμα κι αν δεν έχεις καμία ιδέα για το τι σημαίνει η τελευταία αγαπημένη θεωρία του TikTok.
