Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον infographic δημιούργησε το AFP που δείχνει πώς ψηφίζουν οι χώρες μεταξύ τους με αφορμή τον τελικό της Eurovision που θα προβληθεί σήμερα.
Ποια είναι τα μοτίβα ψηφοφορίας και ποιοι εξωτερικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εξήγησή τους; Το AFP ανέλυσε όλους τους πόντους που κατανέμονται σε περίπου 2.300 πιθανά ζεύγη - χώρα ψηφοφορίας/ χώρα υποδοχής - από το 1957 και όπως προέκυψε οι παράγοντες που επηρεάζουν την ψήφο έχουν να κάνουν με τη γεωπολιτική και τις πολιτιστικές συγγένειες έως την απλή αγάπη για ένα καλό τραγούδι.
Οι γείτονες που αλληλοψηφίζονται
Τα διάφορα περιφερειακά μπλοκ στην Ευρώπη που συμμετέχουν στον διαγωνισμό - Σκανδιναβικές χώρες, πρώην Γιουγκοσλαβία, πρώην ΕΣΣΔ, Βαλτική - δείχνουν σε γενικές γραμμές αλληλεγγύη μεταξύ τους, κατανέμοντας την πλειονότητα των βαθμών τους σε όσους ανήκουν στο δικό τους μπλοκ.
Έτσι, η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Δανία και η Ισλανδία έχουν δώσει περισσότερους από το ένα πέμπτο των βαθμών που έχει λάβει η Σουηδία από την πρώτη της συμμετοχή το 1958.
Αλλά ενώ τα μπλοκ παρουσιάζουν σαφή πρότυπα, οι ασυμφωνίες υποδηλώνουν ότι παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες. Οι πολιτικές εντάσεις εξακολουθούν να υφίστανται στα Βαλκάνια, για παράδειγμα, "αλλά οι πολιτιστικές συνδέσεις φαίνεται να έχουν υπερκεράσει τις πολιτικές διαιρέσεις", δήλωσε στο AFP ο Dean Vuletic, συγγραφέας του βιβλίου "Postwar Europe and the Eurovision Song Contest" (2019).
"Θα έλεγα ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι χώρες αυτές μοιράζονται τη μουσική βιομηχανία". Από την άλλη πλευρά, ορισμένες χώρες ξεχωρίζουν για τον πολύ χαμηλό αριθμό ανταλλαγής βαθμών. Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία, οι οποίες διεξήγαγαν δύο πολέμους στο Καραμπάχ, έχουν ανταλλάξει μόνο έναν πόντο -- το 2009 από την Αρμενία στη γείτονα της.
Τα καλύτερα φιλαράκια Ελλάδα - Κύπρος και Ρουμανία - Μολδαβία
Τα μοτίβα ψήφου δείχνουν επίσης διακριτά ζεύγη χωρών που ψηφίζουν σταθερά υψηλότερα από το μέσο όρο η μία για την άλλη. Εντυπωσιακά παραδείγματα εδώ περιλαμβάνουν την Κύπρο και την Ελλάδα, οι οποίες από το 1981 δίνουν η μία στην άλλη μεταξύ πάνω από οκτώ μονάδες (όταν το μέγιστο ήταν 12, μέχρι το 2015) και πάνω από 18 (όταν ήταν 24, από το 2016) περισσότερες από ό,τι παίρνουν κατά μέσο όρο.
Η Ρουμανία και η Μολδαβία είναι ένα άλλο ένα τέτοιο ζεύγος, που από το 2005 δίνουν η μία στην άλλη μεταξύ πάνω από εννέα και πάνω από 12 μονάδες περισσότερο από τη μέση βαθμολογία τους. Ως γειτονικές χώρες, η γεωγραφία συμβάλλει στην εξήγηση αυτής της επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς, όπως και η γλώσσα, αλλά και η εξοικείωση με τους ερμηνευτές.
Έρωτας χωρίς ανταπόκριση: Γαλλία - Ισραήλ, Γερμανία - Τουρκία
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν επίσης παραδείγματα μονόδρομης αφοσίωσης: μια χώρα δίνει υψηλότερους από το μέσο όρο πόντους σε μια άλλη που δεν ανταποκρίνεται με το ίδιο υψηλές βαθμολογίες!
Στις περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνεται η Γαλλία, η χώρα που έχει δώσει περισσότερους πόντους στο Ισραήλ από οποιαδήποτε άλλη. Υπερψηφίζει επίσης την Πορτογαλία από τότε που και το κοινό λέει τη γνώμη του - ο μέσος όρος των βαθμών που δίνονταν στην Πορτογαλία αυξήθηκε από τρεις σε εννέα- χωρίς όμως αμοιβαιότητα.
Η εικασία είναι ότι μετράει πολύ η ψήφος της διασποράς καθώς υπάρχουν πολλοί Πορτογάλοι που ζουν στη Γαλλία αλλά και υπάρχει η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα στην Ευρώπη που σαφώς επηρεάζει τις ψήφους προς το Ισραήλ.
Από το 1997 η ψηφοφορία στη Eurovision μοιράζεται μεταξύ των κριτικών επιτροπών και του κοινού σε κάθε χώρα. Από εκείνη την ημερομηνία, και μέχρι το 2012, η Γερμανία παρουσίασε αξιοσημείωτη υπερψήφιση της Τουρκίας, με μέσο όρο 10 μονάδες, ενώ πριν της έδινε περίπου 1,4 μονάδες, ενώ οι Τούρκοι δεν επέδειξαν καμία τέτοια ευγένεια. Η εργατική νομοθεσία και τα δημογραφικά στοιχεία μπορούν να βοηθήσουν να εξηγηθεί αυτό -από το 1961 και μετά, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας για τους ξένους εργάτες, εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι πήγαν στη Γερμανία για να βρουν εργασία, δημιουργώντας με την πάροδο του χρόνου μια μεγάλη κοινότητα.
Οι αστάθμητοι παράγοντες
Τα γεγονότα της επικαιρότητας μπορούν να επηρεάσουν την ψηφοφορία κάποιες φορές. Το 2022, για παράδειγμα, τη χρονιά που τα ρωσικά τανκς εισέβαλαν στην Ουκρανία, υπήρξε τεράστια άνοδος των ψήφων υπέρ του Κιέβου, το οποίο κέρδισε τον διαγωνισμό. Και η ψήφος του κοινού τους έδωσε το προβάδισμα. Σε 28 από τις 39 χώρες, το κοινό έδωσε στην Ουκρανία τη μεγαλύτερη βαθμολογία, ενώ μόνο πέντε κριτικές επιτροπές έκαναν το ίδιο. Με 439 βαθμούς από τους 468 δυνατούς, καμία χώρα δεν είχε λάβει ποτέ τόσους πολλούς βαθμούς από το κοινό.
Μια τέτοια νίκη-έκπληξη θα μπορούσε να είναι ένα παράδειγμα "αστάθμητων" παραγόντων που έχουν αντίκτυπο, δήλωσε στο AFP ο Farid Toubal από το Πανεπιστήμιο Paris Dauphine. "Η άφιξη στην κυβέρνηση ενός δικτάτορα ή ενός εθνικιστή αλλάζει τη δυναμική όσον αφορά τους εταίρους (της χώρας αυτής) στη Eurovision".
