Ο τενόρος του λαού

17.09.2007
«Στην όπερα για να έχεις ζήτηση και υψηλές απολαβές πρέπει να είσαι καλός, αλλά και διάσημος. Και αυτά είναι δύο διαφορετικά πράγματα». Μια φράση που συνοψίζει κατά πολύ τη ζωή του Λουτσιάνο Παβαρότι.

Από τον Νίκο Ζαμπάρα

Ο «βασιλιάς των κόντρα ντο» έφυγε από τη ζωή στα 71 του χρόνια νικημένος από την επάρατη νόσο και έχοντας αφήσει πίσω του μια ιστορία μεγάλη σε διάρκεια κάτι περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες αλλά και σε «μέγεθος».

Ο Παβαρότι υπηρέτησε ένα δύσκολο είδος μουσικής, την κλασική όπερα, και κατάφερε να ξεφύγει από τα στενά όριά της με εντυπωσιακές συνεργασίες και καταπληκτικές ερμηνείες. Μεγάλες σκηνές «υποκλίθηκαν» στο μεγαλείο του, ενός τενόρου που κατάφερε να φέρει την όπερα πιο κοντά στο λαό (σ.σ.: όπως έλεγε και ο ίδιος με ικανοποίηση). Το 1990 μαζί με τους Πλάθιντο Ντομίνγκο και Χοσέ Καρέρας έδωσαν μια μοναδική συναυλία στην έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στη Ρώμη, την οποία παρακολούθησαν τηλεοπτικά περισσότεροι από 800 εκατ. θεατές! Για τον Παβαρότι αυτή ήταν μια μεγάλη στιγμή της ζωής του. Μια νίκη για τη μεγάλη του αγάπη, την κλασική όπερα.

Ο δρόμος προς τη δόξα
Ωστόσο, πριν αποφασίσει να στραφεί ολοκληρωτικά στην όπερα και αφού ξεπέρασε και ένα μικροπρόβλημα με τις φωνητικές του χορδές, είχε δοκιμάσει την τύχη του ως δάσκαλος, αλλά και ως ασφαλιστής. Ούτε το ένα ούτε το άλλο όμως μπορούσαν να «κρατήσουν» τον παθιασμένο για την όπερα Λουτσιάνο, που έκανε την πρώτη σόλο εμφάνισή του το 1961, παίζοντας τον Ροδόλφο στην όπερα «Μποέμ». Το νερό είχε μπει πια για τα καλά στο αυλάκι.

Ο «βασιλιάς των κόντρα ντο» είχε αρχίσει να ανεβαίνει τα σκαλιά της δόξας. Και ας πίστεψε ο ίδιος το 1968 πως τα πάντα είχαν τελειώσει μετά τις κακές κριτικές στην πρώτη του συναυλία στο «Μετροπόλιταν» της Νέας Υόρκης, αλλά και την ακύρωση της δεύτερης εξαιτίας μιας γρίπης. Η επιστροφή του στο συγκεκριμένο χώρο ένα χρόνο αργότερα επιβεβαίωσε αυτό που έβλεπαν πολλοί: ότι ο Παβαρότι ήταν το «απόλυτο αφεντικό» της κλασικής όπερας. Από εκεί κι έπειτα άρχισε μια μοναδική πορεία, με τον Ιταλό τενόρο να «μαγεύει» στις συναυλίες του, αλλά και να δέχεται αρκετά πυρά, διότι συχνά ακύρωνε τις εμφανίσεις του!

Η εμφάνιση των τριών τενόρων το 1990 στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στην Ιταλία έδωσε το έναυσμα για μια σειρά από συνεργασίες του Παβαρότι με μεγάλους αστέρες της λάτιν και ποπ μουσικής σκηνής. Στινγκ, Λούτσιο Ντάλα, Τζορτζ Μάικλ, Έλτον Τζον, Eurythmics, Spice Girls είναι μερικά μόνο από τα μεγάλα αυτά ονόματα, ενώ η συνεργασία του με τους U2 ήταν από τις πιο συγκινητικές προσπάθειες ανάδειξης του ανθρώπινου δράματος στον πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας από το μεγάλο τενόρο, ο οποίος παρέμεινε έτσι ως το τέλος της ζωής του, τα ξημερώματα της Πέμπτης 6 Σεπτεμβρίου 2007.

Τα προβλήματα υγείας
Μια μάχη που είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν. Η διάγνωση της ασθένειας, η εγχείρηση στην οποία είχε υποβληθεί, αλλά και οι συνεχείς εισαγωγές του στα νοσοκομεία επιβάρυναν τις φωνητικές του χορδές και είχαν ως αποτέλεσμα τις ακυρώσεις πολλών συναυλιών του. Βέβαια, τα προβλήματα για το μεγάλο τενόρο είχαν ξεκινήσει πολύ πριν διαγνωστεί το πρόβλημα στο πάγκρεας. Το 1997 ήταν η χρονιά-σταθμός στη ζωή του. Η οικονομική αντιπαράθεση που είχε με το ιταλικό δημόσιο, η οποία κράτησε τρία χρόνια, με την επιβολή τελικά προστίμου που έφτασε σχεδόν τα 9 εκατ. ευρώ, τον ταλαιπώρησε αφάνταστα. Τότε φάνηκε για πρώτη φορά πόσο είχαν καταπονηθεί οι φωνητικές χορδές του, ενώ στη συνέχεια χρειάστηκε να υποβληθεί σε εγχειρήσεις στα γόνατα και στους γοφούς, που ήταν επιβαρημένα από τα πολλά κιλά του.

Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει Η πλούσια καριέρα του, όμως, δεν μπορούσε να διαγραφεί από κανέναν και από τίποτε. Το 2005 ξεκίνησε η περιοδεία του σε 40 πόλεις του κόσμου, με αποκορύφωμα την επιβλητική του εμφάνιση το Φεβρουάριο του 2006 στην τελετή έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Τορίνο, αναδεικνύοντας για μία ακόμη φορά το πλούσιο ταλέντο του.

Οι μεγάλες αγάπες
Η ξέγνοιαστη παιδική ζωή, η ζεστασιά και η στοργή των γυναικών της οικογένειάς του, κυρίως της μητέρας του Αντέλε, αλλά και η ενθάρρυνση που είχε από τους στενούς συγγενείς του να προχωρήσει στην κλασική μουσική αποτέλεσαν την καλύτερη ώθηση για το μεγάλο τενόρο.

Το ποδόσφαιρο, που είχε αποτελέσει την πρώτη του αγάπη, πέρασε σε δεύτερη μοίρα, δίνοντας τη θέση του αρχικά στη μουσική και εν συνεχεία σε δύο άλλες μεγάλες αδυναμίες, στο φαγητό και στα πούρα!

Ο φούρνος του πατέρα του ήταν ιδανικός τόπος για να «γυμνάζει» τις φωνητικές χορδές του, αλλά και το στομάχι του, παίρνοντας από πολύ νωρίς αρκετά παραπανίσια κιλά. Η μητέρα του δούλευε σε καπνεργοστάσιο και αποτέλεσε το «μέσο» της γνωριμίας του τενόρου με τα πούρα, που εγκατέλειψε μόνο τα τελευταία χρόνια και έπειτα από τις υποδείξεις των γιατρών. Το 2002 χώρισε την επί 35 χρόνια σύζυγό του Αντούα. Η σχέση τους είχε αρχίσει να κλονίζεται από το 1994, όταν Ιταλοί παπαράτσι τον είχαν «συλλάβει» σε ιδιαιτέρως «καυτές» στιγμές με την 24χρονη τότε γραμματέα του Νικολέτα Μαντοβάνι, την οποία και παντρεύτηκε το 2003. Η εγκυμοσύνη της στα δίδυμα δεν είχε ευτυχή κατάληξη, με το αγόρι που θα έπαιρνε το όνομα Ρικάρντο να γεννιέται νεκρό. Η εξέλιξη αυτή πλήγωσε ανεπανόρθωτα τον Παβαρότι, που είχε χαρακτηρίσει τον εαυτό του «άτυχο». Η νεότερη κόρη του (είχε ακόμη τρεις με την πρώτη σύζυγό του, τη Λορένζα, την Κριστίνα και την Τζουλιάνα), η Αλίκη, πάντως τον συνέφερε και για χάρη της ηχογράφησε ένα άλμπουμ έπειτα από 15 ολόκληρα χρόνια!

Από τα γήπεδα στο λυρικό τραγούδι
Από μικρό παιδί είχε δείξει την τάση του για τη μουσική. Την ημέρα της γέννησής του, στις 12 Οκτωβρίου 1935, μια φήμη θέλει το μαιευτήρα που ξεγέννησε τη μητέρα του να διαπιστώνει πρώτος το μεγάλο του ταλέντο από το κλάμα του. «Τι ψηλή φωνή! Σίγουρα θα γίνει τενόρος», φέρεται να είπε. Προφητικός; Ίσως Ο ίδιος, πάντως, ο Λουτσιάνο πριν ξεκινήσει τα «ντο» και τα «σολ» ήθελε να γίνει ποδοσφαιριστής, όπως όλα σχεδόν τα παιδιά της γειτονιάς του στη Μόντενα της Ιταλίας. Η καλλιτεχνική φλέβα του, προερχόμενη από τον αρτοποιό πατέρα του Φερνάντο που συμμετείχε στη χορωδία της πόλης, νίκησε το πάθος του για το ποδόσφαιρο. Έτσι, η μπάλα έμεινε στην άκρη και ξεκίνησαν τα μαθήματα για να βελτιωθούν οι φωνητικές του ικανότητες. Η πορεία κατά τα πρώτα χρόνια της καριέρας του δεν ήταν και τόσο ενθαρρυντική, παρόλο που το κοινό στην ιδιαίτερη πατρίδα του έδειχνε ενθουσιασμένο από το ταλέντο του πιτσιρικά τότε Λουτσιάνο.

Κορυφαίες στιγμές στην καριέρα του

1961: Πρώτη σόλο εμφάνιση σε όπερα στην Ιταλία.

1963: Πρώτος ρόλος στο «Κόβεντ Γκάρντεν» του Λονδίνου.

1970: «Το κορίτσι του Συντάγματος» στο «Μετροπόλιταν» της Νέας Υόρκης, που ανέβηκε 17 φορές!

1978: Κέρδισε το βραβείο Γκράμι.

1990: Παβαρότι-Ντομίνγκο-Καρέρας «σφύριξαν» τη σέντρα στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στη Ρώμη.

1994: Οι τρεις τενόροι έδωσαν και πάλι το «παρών» στο Παγκόσμιο Κύπελλο στο Λος Άντζελες.

2001: Ο Παβαρότι με τους άλλους δύο τενόρους τραγούδησαν στην «Απαγορευμένη Πόλη» στο Πεκίνο.

2006: Τελευταία εμφάνισή του στην έναρξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Τορίνο.