Μισέλ Ουελμπέκ: Η δυνατότητα μιας αποτυχίας

04.11.2008
Το enfant terrible της γαλλικής λογοτεχνίας έχασε το πρώτο συνθετικό του: ως σκηνοθέτης είναι απλά terrible! Η «Δυνατότητα Ενός Νησιού» (μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του) προκάλεσε ξεδιάντροπους γέλωτες κατά τη διάρκεια επίσημης πρεμιέρας στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, με αποτέλεσμα ο Ουελμπέκ -προβλέψιμα απρόβλεπτος, ως συνήθως- να μην εμφανιστεί στην προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου.

Από τη Δέσποινα Παυλάκη

Κάνεις δεν είπε ότι ένας συγγραφέας μπορεί να χειριστεί την εικόνα με την ίδια άνεση που επιδεικνύει στο λόγο. Το ερώτημα είναι γιατί ένας εξαιρετικά επιτυχημένος -και, ως γνωστόν, ελάχιστα επικοινωνιακός- λογοτέχνης σαν τον Μισέλ Ουελμπέκ να υποβάλει οικειοθελώς τον εαυτό σε μια τέτοια δοκιμασία: «Ισως τα κίνητρα μου να ήταν κάπως επιφανειακά, αλλά πάντοτε επισκέπτομαι τα μέρη που περιγράφω στα βιβλία μου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μερικές από τις τοποθεσίες ήταν τόσο εντυπωσιακές που γεννήθηκε στο μυαλό μου η ιδέα μιας ταινίας». Συνεχίζει, προσθέτοντας ότι η «Δυνατότητα Ενός Νησιού» έχει κοινούς (γεωγραφικούς) τόπους με τον «Λόρενς Της Αραβίας», αλλά κρίνοντας από τις κριτικές που απέσπασε στο Λοκάρνο, τέτοιες συγκρίσεις είναι μάλλον εις βάρος του.

Ο Ουελμπέκ όμως πάντοτε απολάμβανε το ρόλο του παρεξηγημένου καλλιτέχνη, πράγμα που σημαίνει ότι η θύελλα ειρωνικών σχολίων που ξεσήκωσε η ταινία του ίσως να μην κάνει τίποτα περισσότερο (ή τίποτα λιγότερο) απ το να του εμπνεύσει ένα καινούργιο βιβλίο! Στο προωθητικό υλικό που συνόδευε την ταινία, πάντως, φέρεται να δηλώνει (με υπερηφάνεια;) ότι «όλοι οι αναγνωρισμένοι εκπρόσωποι της γαλλικής κουλτούρας με μισούν απ τα βάθη της ψυχής τους!» Αν είναι έτσι, τότε οι περιγραφές του πρώτου κινηματογραφικού του εγχειρήματος ως διασταύρωση «Doctor Who» με παλιά επεισόδια «Star Τrek» ενδέχεται να τον ενθουσιάσουν. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για τη φουτουριστική ιστορία ενός αινιγματικού κόσμου όπου οι θρησκείες έχουν αντικατασταθεί από αιρέσεις. Ο ήρωας, Ντάνιελ 1, βρίσκεται αντιμέτωπος με τον κλώνο του, Ντάνιελ 2, που αναλαμβάνει να συνεχίσει το πνευματικό του έργο μετά τον αναπόφευκτο θάνατό του.

Δεν είναι, όμως, η ταινία που έχει προκαλέσει το μεγαλύτερο σούσουρο γύρω από τον Ουελμπέκ τελευταία, αλλά τα απομνημονεύματα της μητέρας του. Οσοι έχουν διαβάσει τα «Στοιχειώδη Σωματίδια» θα ξέρουν από πρώτο χέρι ότι ο ίδιος φρόντισε να την απαθανατίσει ως σεξομανή χίπισσα που τον εγκατέλειψε για να κάνει τη ζωή της. Η αλήθεια είναι ότι η 83χρονη πλέον Σεσίλ Τσεκαλντί κυκλοφορεί ακόμα με ροζ κοτσιδάκια και χαϊμαλιά, ενώ παραδέχεται απροκάλυπτα ότι ανέθεσε την ανατροφή του στην πεθερά της, αφού η ίδια ως γιατρός δούλευε ασταμάτητα και δεν είχε χρόνο για παιδιά. «Αν τον είχα στείλει σε αγγλικό οικοτροφείο να μάθει ιππασία και καλούς τρόπους, τώρα όλοι θα με επαινούσαν!», είπε έξαλλη η αθυρόστομη κυρία. Η ίδια πάντως από καλούς τρόπους έχει μεσάνυχτα, αφού μόλις έμαθε για τη δραματοποιημένη απεικόνισή της στο μυθιστόρημα του γιου της, έσπευσε να δηλώσει ότι: «Αυτό το πλάσμα που βγήκε από τη μήτρα μου είναι ένας υποκριτής! Δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παράσιτο, ένας σιχαμερός αριβίστας που θα έκανε τα πάντα για τα λεφτά και τη δόξα!». Είναι να απορεί κάνεις που ο Ουελμπέκ είχε πει κάποτε σε συνέντευξη ότι η μητέρα του ήταν νεκρή;