ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πώς θα καταλάβετε ότι η ανεξήγητη κούραση που δεν υποχωρεί με την ανάπαυση οφείλεται στο σύνδρομο χρόνιας κόπωσης; Και πώς θα αντιμετωπίσετε την ύπουλη αυτή διαταραχή; Ο γιατρός κ. Άλεξ Μπετροσιάν μας δίνει τις απαντήσεις. Ανήκετε κι εσείς στην κατηγορία εκείνων που ξεκινούν και τελειώνουν την ημέρα τους νιώθοντας εξουθενωμένοι; Ή το πρωί, την ώρα που σηκώνεστε από το κρεβάτι, νιώθετε χωρίς δυνάμεις, σαν μια μηχανή που χάνει στροφές; Αν ναι, πρέπει να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι. Χιλιάδες άνθρωποι ανά τον κόσμο βιώνουν τα ίδια συμπτώματα με εσάς, τα οποία οι επιστήμονες συνοψίζουν στον όρο «σύνδρομο χρόνιας κόπωσης». Ο κ. Άλεξ Μπετροσιάν, ειδικός παθολόγος, μας εξηγεί τι ακριβώς είναι και πώς αντιμετωπίζεται το σύνδρομο αυτό, που χαρακτηρίζεται από έντονη και ανεξήγητη κόπωση, η οποία δεν βελτιώνεται με την ανάπαυση και συχνά επιδεινώνεται έπειτα από φυσική ή διανοητική δραστηριότητα.

Τι μπορεί να το προκαλέσει;
Όπως επισημαίνει ο κ. Μπετροσιάν: «Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης αποτελεί μια περίπλοκη νόσο, η οποία σχετίζεται τόσο με οργανικούς όσο και ψυχολογικούς παράγοντες, ενώ εμφανίζεται πολύ συχνά σε ανθρώπους που εργάζονται υπό συνθήκες έντονου ψυχικού και σωματικού στρες. Επίσης, για την ύπαρξή του έχουν ενοχοποιηθεί οι ιογενείς και λιγότερο οι μικροβιακές λοιμώξεις καθώς και οι διαταραχές στο ανοσοποιητικό και το ορμονικό σύστημα».

Παλαιότερα, λόγω της ομοιότητας των συμπτωμάτων του με οξεία ή χρόνια λοίμωξη, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης αποδιδόταν στο κατάλοιπο μιας λοίμωξης, όπως π.χ. η λοιμώδης μονοπυρήνωση. Σήμερα αυτή η θεωρία έχει αναιρεθεί. Πολλοί ερευνητές πιστεύουν, ωστόσο, ότι το σύνδρομο σχετίζεται με κάποιου βαθμού διαταραχή του ανοσολογικού συστήματος. Μεγάλος αριθμός μελετών έδειξε ακόμη ότι ασθενείς με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης εμφανίζουν ατομικό ιστορικό αλλεργίας σε μεγαλύτερα ποσοστά απ ό,τι οι αντίστοιχοι υγιείς που έλαβαν μέρος σε αυτές. Από τις μελέτες τελικά συμπεραίνεται ότι η αλλεργία θα μπορούσε να είναι ένας ανάμεσα στους πολλούς προδιαθεσικούς παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του συνδρόμου.

Μήπως φταίει και η υπόταση;
Άλλες καταστάσεις που έχουν ενοχοποιηθεί για την ασθένεια είναι η χρόνια αναιμία (σιδηροπενική αναιμία), η υπογλυκαιμία, οι διαταραχές της αρτηριακής πίεσης, ιδίως η υπόταση. Τα τελευταία χρόνια εντείνονται οι μελέτες που διερευνούν τη σχέση του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης με την ορθοστατική υπόταση, δηλαδή την απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης που παρουσιάζουν ορισμένα άτομα όταν σηκωθούν απότομα από το κρεβάτι ή όταν κάνουν ένα πολύ ζεστό ντους ή σε παρατεταμένη ορθοστασία. Αυτό που κυρίως απασχολεί τους ερευνητές είναι κατά πόσο η φαρμακευτική αγωγή για την ορθοστατική υπόταση μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του συνδρόμου.

Συμπτώματα που συνυπάρχουν με την κούραση
Εκτός από την κύρια εκδήλωση, που είναι η έντονη κόπωση που επιμένει, ταυτόχρονα οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν και μυαλγίες, πονοκεφάλους, ναυτία, ανορεξία, νυχτερινές εφιδρώσεις αλλά και γνωστικές δυσλειτουργίες, όπως η αδυναμία ικανότητας συγκέντρωσης, η απώλεια πρόσφατης μνήμης, η αϋπνία κ.ά. Και βέβαια ο συνδυασμός όλων αυτών των συμπτωμάτων οδηγεί σε μια ουσιώδη ελάττωση των δραστηριοτήτων του ασθενούς τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε κοινωνικό αλλά και προσωπικό επίπεδο.

Κινδυνεύουν περισσότερο οι γυναίκες;
Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης αφορά άτομα και των δύο φύλων, ανεξαρτήτως μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, ενώ μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, ακόμη και από την ηλικία των πέντε ετών. Οι εργαζόμενοι σε στρεσογόνα επαγγέλματα, ωστόσο, φαίνεται ότι προσβάλλονται συχνότερα από τη νόσο. Επίσης, αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης του συνδρόμου σε γυναίκες υψηλού μορφωτικού επιπέδου, ηλικίας από 20 έως 50 ετών. Ακόμη, το σύνδρομο παρουσιάζεται στις γυναίκες 3-4 φορές συχνότερα απ ό,τι στους άντρες. Τέλος, μελέτες έδειξαν ότι υπάρχει μικρού βαθμού κληρονομικότητα.

Πώς γίνεται η διάγνωση
Για την ώρα δεν υπάρχει κάποιο διαγνωστικό τεστ ή σειρά εργαστηριακών εξετάσεων που να μπορούν να διαγνώσουν με βεβαιότητα το σύνδρομο, επισημαίνει ο κ. Μπετροσιάν. Η διάγνωση, συνήθως, γίνεται με τη μέθοδο του αποκλεισμού: «Εάν ο γιατρός υποπτεύεται ότι ο ασθενής του πάσχει από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, θα πρέπει να αποκλείσει άλλες καταστάσεις που η συμπτωματολογία τους είναι παρόμοια με το σύνδρομο αυτό. Την ύπαρξη, π.χ., κάποιας ασθένειας που προκαλεί κόπωση (όπως είναι η αναιμία, η κατάθλιψη, η παχυσαρκία, ο αλκοολισμός, τα μεταβολικά νοσήματα κ.ά.). Εφόσον όλα τα πιθανά νοσήματα αποκλειστούν, τότε διαπιστώνεται το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης. n

Αντιμετωπίστε την ανοιξιάτικη κόπωση
Η άνοιξη, αν και δημιουργεί διάθεση για ανανέωση, συχνά επιδρά και αρνητικά στον οργανισμό, ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες. Πρόκειται για τη λεγόμενη «εαρινή κόπωση», που απειλεί κυρίως τις γυναίκες που πάσχουν από ορθοστατική υπόταση και χαμηλή αρτηριακή πίεση ή όσους υποφέρουν από χρόνια ή νευρολογικά νοσήματα και παίρνουν ηρεμιστικά, διουρητικά ή αγχολυτικά φάρμακα. Τα «κλασικά» συμπτώματα είναι εύκολη καταβολή, πονοκέφαλοι, ίλιγγοι, ανορεξία και αίσθημα ανησυχίας. Ωστόσο, υπάρχουν φυσικοί τρόποι που μπορούν να σας βοηθήσουν να επανακτήσετε τη χαμένη ενεργητικότητά σας, όταν αυτή οφείλεται απλώς σε ανοιξιάτικη κόπωση και όχι στο σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, θα ξεπεράσετε το σύνδρομο της ανοιξιάτικης κόπωσης αν:

*Προτιμάτε τις φρέσκες, ωμές και φυσικές τροφές (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, ξηρούς καρπούς). Σε σχέση με τις μαγειρεμένες και επεξεργασμένες, περιέχουν υψηλότερη αναλογία σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, τα οποία λειτουργούν ευεργετικά στην τόνωση του οργανισμού.

*Έχετε έναν επαρκή νυχτερινό ύπνο, που βοηθά το σώμα να αποταμιεύσει ενέργεια για την επόμενη ημέρα.

*Δώσετε έμφαση στις σωματικές και αναπνευστικές ασκήσεις (περπάτημα, βόλεϊ, μπάσκετ, κολύμπι), που δρουν στην ομαλή ροή της ενέργειας σε όλο το σώμα.

Το προφίλ του πάσχοντος
Σύμφωνα με Ολλανδούς επιστήμονες που μελέτησαν ομάδα ατόμων με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης: *Οι περισσότεροι είναι τελειομανείς, ενώ αυτοπεριγράφονται ως άτομα προσανατολισμένα στην επίτευξη υψηλών στόχων και με υψηλά στάνταρντ εργασιακής απόδοσης και υπευθυνότητας. *Δίνουν μεγάλη σημασία στη γνώμη των άλλων ανθρώπων για το άτομό τους και βρίσκονται σε μια συνεχή πάλη για να ανταποκριθούν στις προσωπικές και κοινωνικές απαιτήσεις, ενώ συνήθως προσπαθούν να προβάλλονται ως θαρραλέοι και δυνατοί, καταπιέζοντας τα βαθύτερα συναισθήματά τους.