Κάνε τον θυμό σου να δουλέψει για σένα

26.11.2010
Είναι ένα υγιές συναίσθημα, οι περισσότερες γυναίκες όμως δυσκολευόμαστε να το εκφράσουμε και καταλήγουμε να ξεσπάμε τον θυμό μας όταν πια ο κόμπος φτάσει στο χτένι, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να χάνουμε το δίκιο μας.

Είναι ένα υγιές συναίσθημα, οι περισσότερες γυναίκες όμως δυσκολευόμαστε να το εκφράσουμε και καταλήγουμε να ξεσπάμε τον θυμό μας όταν πια ο κόμπος φτάσει στο χτένι, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να χάνουμε το δίκιο μας.

Ωστόσο, υπάρχει τρόπος να κάνουμε τον θυμό να λειτουργήσει υπέρ μας, αρκεί να μάθουμε κάποια βασικά κόλπα για να τον κατευθύνουμε σωστά. Ακούγεται σχεδόν ακατόρθωτο, αλλά είναι ακριβώς το ίδιο όπως όταν μαθαίναμε στην παιδική μας ηλικία να μην αρπάζουμε, αλλά να ζητάμε, να μη χτυπάμε, αλλά να χρησιμοποιούμε λέξεις, κάτι που όλες θεωρούμε εφικτό, σωστό κι αποδεκτό.

Ο θυμός και τα... καλά κορίτσια
Ο ψυχολόγος Καρλ Ρότζερς (Carl Rogers) μίλησε για τους όρους αποδοχής που θέτουν πολλοί γονείς στα παιδιά τους προκειμένου να τα γαλουχήσουν σωστά. Στην προσπάθειά τους να είναι αποτελεσματικοί, επικρίνουν το συναίσθημα των παιδιών: «Τα καλά κοριτσάκια δεν μιλάνε έτσι».

Έτσι όμως, τα παιδιά, παρότι αντικαθιστούν την επιθετική συμπεριφορά με μια πιο αποδεκτή εκδοχή της, δεν μαθαίνουν να αναγνωρίζουν το θυμό τους, ο οποίος εντέλει βρίσκει άλλους, πιο έμμεσους τρόπους να εκδηλώνεται. Ο θυμός αυτός μετατρέπεται σε ένα άλλο, πιο αποδεκτό, συναίσθημα ή καταπίνεται.

Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι το συναισθηματικό αλαλούμ που βιώνουμε συχνά στις σχέσεις μας ως ενήλικες. Πόσες γυναίκες δεν ξέρεις που θέλοντας να είναι «καλά κορίτσια» δίνουν «ασφαλέστερη» έκφραση στο θυμό τους με δάκρυα ή κρατώντας μούτρα; Καθόλου απίθανο να είσαι κι εσύ μια απ' αυτές.

Η συναισθηματική νοημοσύνη του θυμού
Ένα από τα επακόλουθα της άρνησης του θυμού μας είναι ότι χάνουμε επαφή όχι μόνο μαζί του, αλλά και με τους βαθύτερους λόγους που νιώθουμε θυμωμένοι. Όταν μάλιστα αυτό συμβαίνει από την παιδική μας ηλικία, στερούμαστε ταυτόχρονα κι ένα πλούσιο λεξιλόγιο συναισθημάτων, με αποτέλεσμα να μην αναπτύσσουμε επαρκώς τη συναισθηματική μας νοημοσύνη.

Τελικά, αυτές οι σημαντικές παράπλευρες απώλειες σημαδεύουν πολλές γυναίκες -αλλά και άντρες- οι οποίοι φτάνουν να ενηλικιωθούν χωρίς να ξέρουν τι συμβαίνει μέσα τους. Νιώθουν «πόνο», «άσχημα», «θυμωμένα»... χωρίς όμως να μπορούν να ξεχωρίσουν τι τους συμβαίνει, πόσο μάλλον να το αντιμετωπίσουν.

Ποτέ δεν είναι αργά
Όμως, όπως χαρακτηριστικά λέει ο καθηγητής Τόμας Γκόρντον (Thomas Gordon) -ιδρυτής του προγράμματος Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Γονέα, που τώρα διδάσκεται και στην Ελλάδα- ο θυμός είναι ένα δευτερογενές συναίσθημα: «Εκφραζόμαστε θυμωμένα αφού πρώτα έχουμε νιώσει κάτι άλλο».

Έχοντας αυτή την αρχή στο μυαλό μας, ο καθηγητής Γκόρντον προτείνει την ακόλουθη άσκηση που θα μας βοηθήσει να έρθουμε σε επαφή με τη ρίζα του θυμού μας.

Άσκηση 1η: Ζωγράφισέ το

Πάρε ένα λευκό χαρτί και σχεδίασε ένα μεγάλο παγόβουνο, το οποίο να εξέχει λίγο από την επιφάνεια της θάλασσας. Στο μικρό κομμάτι που εξέχει γράψε τη λέξη «θυμός». Διάβασε ποια από τα παρακάτω συναισθήματα θα μπορούσαν να κρύβονται κάτω από το θυμό σου, κύκλωσε τα και κατόπιν γράψ' τα διάσπαρτα στο κάτω μέρος του παγόβουνου.

Θυμώνω όταν:

  • Απογοητεύομαι

  • Ζηλεύω

  • Απειλούμαι

  • Στενοχωριέμαι

  • Αδικούμαι

  • Δεν με υπολογίζουν

  • Καταπιέζομαι

  • Σοκάρομαι

  • Προδίδομαι

  • Αιφνιδιάζομαι

  • Ανησυχώ

  • Τρομάζω

  • Πληγώνομαι

  • Θίγομαι

  • Φοβάμαι

  • Πεινάω

  • Κουράζομαι

  • Νιώθω άρρωστη

  • Χάνω κάτι

  • Αγχώνομαι

  • Μειώνομαι

  • Εξαναγκάζομαι

  • Εμποδίζομαι

  • Απειλούμαι

  • Παρερμηνεύομαι

  • Αποκλείομαι

  • Αποτυγχάνω

  • Εμπαίζομαι

  • Ματαιώνομαι

  • Αμφιταλαντεύομαι

    Στη συνέχεια, κοίταξε το παγόβουνό σου και πρόσθεσε κι άλλα συναισθήματά σου που μπορεί να μην αναφέρονται στον κατάλογο αλλά σε θυμώνουν. Αυτό το σχεδιάγραμμα θα σου χρησιμεύσει για ν' αναγνωρίσεις τα πραγματικά συναισθήματα που καλύπτονται κάτω απ' τον θυμό σου. Έτσι, όταν έρχεσαι αντιμέτωπη με τις καταστάσεις που σε μπλοκάρουν, θα σου είναι πολύ πιο εύκολο να τα αφουγκραστείς και να τα εκφράσεις εγκαίρως, ώστε να μπορέσεις εν τέλει να επικοινωνήσεις πιο εύστοχα με τους άλλους και ν' αποφύγεις την διόγκωση τους.

    Ο ιδανικός τρόπος για να επικοινωνείς τον θυμό σου
    Αν παρότι έχεις μάθει από μικρή να εκφράζεις το θυμό σου, δεν βγάζεις άκρη με τον αγαπημένο, την οικογένεια ή τα παιδιά σου και καταλήγεις να τραυματίζεις τις σχέσεις σου, άρχισε να εξασκείσαι σ' έναν άλλο τρόπο επικοινωνίας, εστιάζοντας στο πρωτογενές συναίσθημα που νιώθεις.

    Άσκηση 2η: Γεγονός-Αποτέλεσμα-συναίσθημα

    Σημείωσε τα ονόματα μερικών ατόμων με τα οποία έχεις «θέμα». Γράψε ποιο ακριβώς είναι το θέμα που σε απασχολεί μαζί τους. Κατόπιν γράψε μια πρόταση-δήλωση εστιάζοντας στο Γεγονός, το Αποτέλεσμα και το Συναίσθημα που νιώθεις, με όποια σειρά θέλεις. Προσοχή: έχει μεγάλη σημασία να μην επικρίνεις τον άλλο ούτε να τον κοσμήσεις με αρνητικά επίθετα. Για να είσαι αποτελεσματική, διαλέξτε μια ήρεμη στιγμή να πεις αυτά που θέλεις. Το παρακάτω παράδειγμα θα σε βοηθήσει να καταλάβεις τη διαφορά που θα κάνει στη ζωή σου η εφαρμογή αυτής της προσέγγισης.

    Παράδειγμα:

  • Το θέμα: «Η αδελφή μου μού τηλεφωνεί και φλυαρεί όταν οδηγώ στην εθνική οδό».
  • Τι ΔΕΝ πρέπει να πούμε: «Όταν με παίρνεις και φλυαρείς ασύστολα στο τηλέφωνο, εκνευρίζομαι με την αναισθησία και την αδιαφορία σου, γιατί δεν καταλαβαίνεις πως θα με κάνεις να τρακάρω...».
  • Γεγονός - Αποτέλεσμα - Συναίσθημα: «Όταν με παίρνεις στο κινητό την ώρα που οδηγώ, είμαι απότομος/η, επειδή φοβάμαι μήπως τρακάρω».
  • *Ευχαριστούμε την κυρία Χριστίνα Ρασιδάκη, ψυχολόγο και σύμβουλο ψυχικής υγείας, για τις πολύτιμες πληροφορίες της.