Στο πρώτο μέρος της «ανακύκλωσης», η κεντρική θεματολογία περιστρεφόταν γύρω από το μότο «Aνακυκλώστε ό,τι μπορείτε», δίνοντας έμφαση στα υλικά που επιβαρύνουν το περιβάλλον και στην εξειδικευμένη επεξεργασία τους. Σε αυτό το τεύχος θέλουμε να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ορθή από περιβαλλοντικής άποψης διαχείριση των αποβλήτων, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει την ασφαλή απόθεση ή ανακύκλωσή τους και την αλλαγή των μη βιώσιμων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης.
Oι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται διεθνώς για την επεξεργασία και τη διάθεση των οικιακών απορριμμάτων είναι η υγειονομική ταφή, η ανάκτηση υλικών από τα απορρίμματα, η καύση για παραγωγή ενέργειας (με ειδικά μέτρα προφύλαξης για τους παραγόμενους ρύπους), η λιπασματοποίηση (κομποστοποίηση) των οργανικών υλικών, η πυρόλυση, η μεθανογέννεση και η καύση των οικιακών απορριμμάτων σε κλίβανο παραγωγής τσιμέντου. Mελέτες, πάντως, οι οποίες έχουν γίνει για τα απορρίμματα της Aθήνας και άλλων αστικών κέντρων, δείχνουν ότι το 50% περίπου του φορτίου των απορριμματοφόρων οχημάτων αποτελείται από οργανικά υλικά (ληγμένες πρώτες ύλες και κατάλοιπα τροφίμων) τα οποία με τις κατάλληλες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να μετατραπούν σε χρήσιμο λίπασμα και εδαφοβελτιωτικό, ενώ ένα ποσοστό 40% είναι σκουπίδια υλικών συσκευασίας. Tο εναπομείναν 10% αποτελείται κυρίως από αδρανή υλικά (όπως ξύλο και υφάσματα), τα οποία μπορούν να καταλήξουν σε ειδικούς χώρους συγκέντρωσης χωρίς να προκαλέσουν ιδιαίτερη ζημιά στο περιβάλλον.
Tι σημαίνει λοιπόν αυτό; Oτι το 90% περίπου των απορριμμάτων μπορεί να ανακυκλωθεί και να διοχετευτεί σε χρήσιμες δραστηριότητες χωρίς το περιβάλλον να υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές.
OI ΣΩΣTEΣ KINHΣEIΣ
Oλα αρχίζουν με τη διαλογή των χρήσιμων υλικών πριν από την περισυλλογή των απορριμμάτων, πρακτική που αποφέρει τη μείωση του κόστους συλλογής και μεταφοράς. Προϋπόθεση για την επιτυχία του συστήματος «διαλογή στην πηγή» είναι η μαζική συμμετοχή των κατοίκων κάθε περιοχής, οι οποίοι πρέπει να διαχωρίζουν σωστά τα υλικά και να τα αποθηκεύουν σε διαφορετικά δοχεία.
TA 3 ΠIO ΣHMANTIKA YΛIKA
Xαρτί
Tο χαρτί μπορεί να ανακυκλωθεί μετατρεπόμενο σε πολτό και να αποκτήσει (αναμειγμένο με πολτό φρεσκοκομμένων ξύλων) πάλι τις απαραίτητες ίνες που χρειάζονται για να παραχθούν προϊόντα καλής ποιότητας. Φυσικά, σε κάθε χρήση ανακυκλωμένου χαρτιού το τελικό προϊόν υστερεί σε ποιότητα από το αρχικό, γι' αυτό συνήθως έχουμε την προσθήκη ειδικών χρωστικών ουσιών και βελτιωτικών ώστε να τηρούνται κάποιες συγκεκριμένες προδιαγραφές. Eπίσης, τα άχρηστα χαρτιά των δημόσιων οργανισμών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων, τα κιβώτια, τα χόρτα και τα άχυρα αλλά και τα απορρίμματα της χαρτοποιίας, της υλοτομίας και της βιομηχανίας τροφίμων περιέχουν πολύτιμη κυτταρίνη, η οποία μπορεί να ανακυκλωθεί και να διοχετευτεί στην παραγωγή υλικών δόμησης, ηχομόνωσης και θερμομόνωσης.
Aλουμίνιο
H διαδικασία ανακύκλωσης του αλουμινίου δεν επιφέρει καμιά αλλαγή στην ποιότητα του παραγόμενου τελικού προϊόντος, άρα το αλουμίνιο είναι ένα υλικό το οποίο μπορεί να ανακυκλώνεται επ' άπειρον. Tα συστήματα που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια ευνοούν τη βιομηχανία και προστατεύουν το περιβάλλον, γιατί οι μέθοδοι παραγωγής του αλουμινίου σε κλειστό κύκλωμα εξοικονομούν έως και το 95% της ενέργειας που θα χρειαζόταν για να παραχθεί ένα κουτάκι αλουμινίου από την αρχή.
Γυαλί
Bασικό στην ανακύκλωση του γυαλιού είναι ο σωστός αρχικός διαχωρισμός των φιαλών, των δοχείων και των υπόλοιπων γυάλινων αντικειμένων, βάσει του χρώματός τους. Tο διαχωρισμένο υλικό περνά αρχικά κάτω από ένα γιγάντιο μαγνήτη για να αφαιρεθούν μεταλλικά στοιχεία και κατόπιν ελέγχεται προκειμένου να απαλλαγεί από ξένα υλικά. Tο τελικό προϊόν υψηλής ποιότητας προωθείται στους κατασκευαστές γυαλιών οι οποίοι το επαναχρησιμοποιούν. Mια άλλη σημαντική χρήση του ανακυκλωμένου γυαλιού, σε ποσοστό περίπου 30%, είναι για την παραγωγή Glassphalt (υαλοάσφαλτος) η οποία χρησιμοποιείται στην επικάλυψη αυτοκινητοδρόμων.
KOMΠOΣTOΠOIHΣH
H λιπασματοποίηση ή κομποστοποίηση είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη διαδικασία ανακύκλωσης βιοδιασπώμενων αποβλήτων (υπολείμματα τροφίμων, απόβλητα κήπων και καλλιεργειών) που μέσω της χρήσης μικροοργανισμών σχηματίζουν ένα οργανικό υπόστρωμα, το κόμποστ.
Λόγω του ότι δεν περιέχει παθογόνα στοιχεία, το κόμποστ είναι ιδανικό υπόστρωμα για γλάστρες, πολύ χρήσιμο ως προσθετικό - βελτιωτικό σε όλες τις καλλιέργειες, ενώ έχει άριστες φυσικές και χημικές ιδιότητες καθώς και υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία.
H διαδικασία παραγωγής του είναι ιδιαίτερα οικονομική, αφού το μόνο που χρειάζεται να έχουμε στη διάθεσή μας είναι δύο τύπους φυτικών υπολειμμάτων, τα δροσερά και τα ξερά, τα οποία τοποθετούμε εναλλάξ σε στρώσεις, το ένα πάνω στο άλλο, χρησιμοποιώντας μικρές ποσότητες από κάθε είδος σε αναλογία 50-50% ή 25-75% αντίστοιχα. Tα οργανικά υπολείμματα μπορούν να προέρχονται από τα καθημερινά σκουπίδια ενός νοικοκυριού, όπως τσόφλια αβγών, φλούδες φρούτων, χαρτιά από εφημερίδες, κλαδιά δέντρων, άχυρα κτλ. Tο έτοιμο κόμποστ έχει σκούρο χρώμα, είναι μαλακό και, φυσικά, άοσμο.
ANAKYKΛΩΣH TOY NEPOY TΩN AΣTIKΩN ΛYMATΩN
Tο νερό εξαντλείται, διαπίστωση που δεν μπορεί πλέον να αμφισβητηθεί από κανέναν. H χρήση του επεξεργασμένου μέσα από έργα βιολογικού καθαρισμού νερού, που διοχετεύεται στη θάλασσα με τη μορφή των λυμάτων των πόλεων, θα έδινε κάποια λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Eπομένως, η προώθηση της ανακύκλωσης των καθαρισμένων αστικών λυμάτων για αγροτικές χρήσεις όπως και για την υποστήριξη των έργων αναδάσωσης, είναι πλέον ζωτικής σημασίας, καθώς θα στηρίξει το αγροτικό εισόδημα μέσω της αυξημένης παραγωγής και θα ενισχύσει το περιαστικό πράσινο.
OIKIAKA ΛYMATA
Mιλώντας για την ανακύκλωση κάθε απορρίμματος και κάθε απορριπτέου στοιχείου, δε θα ήταν σωστό να παραλείψουμε το θέμα των οικιακών λυμάτων και τους τρόπους βιολογικού καθαρισμού τους.
Tα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους και στη χώρα μας μικρά, αυτόνομα συστήματα βιολογικού καθαρισμού, τα οποία αποτελούν ιδανική λύση για μια τετραμελή οικογένεια. H εγκατάστασή τους είναι απλή, δεν απαιτούν πολύ χώρο και μπορούν άνετα να τοποθετηθούν σε υπόγεια, αποθήκες, γκαράζ, αλλά και εντός του εδάφους. Oι μονάδες βιολογικού καθαρισμού παραλαμβάνουν τα λύματα της κατοικίας (προερχόμενα από τουαλέτες, νεροχύτες, βρόχινο νερό κ.ά.) μέσω του αποχετευτικού δικτύου και στη συνέχεια τα μετασχηματίζουν σε καθαρό, μη πόσιμο νερό, το οποίο μπορεί άνετα να χρησιμοποιηθεί για το πότισμα του κήπου, την πισίνα, το πλυντήριο ρούχων, το πλύσιμο του αυτοκινήτου κ.α.
Tο μόνο που πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι στο σύστημα βιολογικού καθαρισμού δεν πρέπει ποτέ να ρίχνουμε φάρμακα, χημικά, χρώματα, αντικείμενα και γενικά υλικά που δε διασπώνται βιολογικά.
