Στομάχι

Πώς λειτουργεί

Θεωρείται το πιο σημαντικό όργανο στη διαδικασία της πέψης. Στα τοιχώματα του, υπάρχουν μέχρι και 34 εκατομμύρια μικροί αδένες, που παράγουν το γαστρικό υγρό. Αυτό το υγρό περιέχει υδροχλωρικό οξύ και προπάντων πεψίνη, ένα ένζυμο που έχει την ιδιότητα να «χωνεύει», δηλαδή να αποσυνθέτει τις τροφές για να επιτρέψει κατόπιν την αφομοίωση τους από το αίμα, μέσο των τοιχωμάτων του εντέρου μετά από ορισμένη κατεργασία.

Τι μπορεί να παρουσιάσει: Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρίας, το 10% του πληθυσμού θα αναπτύξει έλκος δωδεκαδακτύλου, σε κάποια φάση της ζωής του, κυρίως στην ηλικία των 35-55 χρόνων. «Απο τους ασθενείς αυτούς ενα ποσοστό θα εμφανίσει σοβαρές επιπλοκές όπως γαστρορραγία (10%), διάτρηση (1%-2%) και πυλωρική στένωση» τονίζει ο κ. Λάμπρος Καφαντάρης γαστρεντερολόγος.

• Στo έλκος, μπορεί να συμβάλουν η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, το στρες, τα οινοπνευματώδη, ο καφές, οι λιπαρές τροφές, τα διάφορα φάρμακα κ.α. Για το έλκος ενοχοποιείται και ένα μικρόβιο το λεγόμενο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το οποίο «καταπίνουμε» με τις τροφές ή το νερό. Το μικρόβιο αυτό μπορεί να «κατασκηνώνει» στο στομάχι από την παιδική ακόμα ηλικία και αργότερα, γύρω στα 50, ένα στα δυο άτομα που είναι φορείς του, να εκδηλώσουν τη νόσο.
• Η οισοφαγική παλινδρόμηση (δηλαδή η γεύση ξινού ή πικρού υγρού στο λαιμό και το στόμα, καθώς και καούρα, που γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτή όταν ξαπλώνουμε) είναι επίσης ένα συχνό και παροδικό πρόβλημα που παρουσιάζεται στο 5% των ενηλίκων τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Το πρόβλημα αυτό, που οφείλεται σε παλινδρόμηση οξέων από το στομάχι στον οισοφάγο, στο 2% του πληθυσμού μπορεί να εξελιχθεί σε φλεγμονή στον οισοφάγο, την πεπτική οισοφαγίτιδα, όπως ονομάζεται.

Τι να κάνουμε για να προφυλάξουμε το στομάχι μας

• Μασάμε αργά και καλά κάθε μπουκιά και πάντα σε ήρεμη ψυχική κατάσταση. Το φαγητό όταν τρώγεται γρήγορα και με νεύρα, γεμίζει τον οργανισμό τοξίνες και βλάπτει το στομάχι.
• Αποφεύγουμε τις πολύ πικάντικες τροφές, επειδή ερεθίζουν το βλεννογόνο του στομάχου αλλά και τις πλούσιες σε λίπος τροφές όπως: αρνί χοιρινό, αλαντικά κλπ.
• Αποφεύγουμε τα πολύ ζεστά ή πολύ παγωμένα ροφήματα.
• Περιορίζουμε το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη και το δυνατό καφέ.
• Όταν έχουμε πρόβλημα οισοφαγικής παλινδρόμησης, πρέπει να αποφεύγουμε την κατανάλωση αλκοόλ, σοκολάτας και λιπών, επειδή αυτές οι ουσίες χαλαρώνουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα. Και φυσικά, ο βραδινός ύπνος με ελαφρύ στομάχι, ελαττώνει την έκκριση καυστικού οξέος, περιορίζοντας τις πιθανότητες μιας νυκτερινής παλινδρόμησης.

Προσοχή: Σήμερα, με τη μέθοδο της γαστροσκόπησης, γίνεται εύκολα και ακίνδυνα η διάγνωση σε κάθε μορφή έλκους, καθώς και στα αίτια που το προξενούν. Επίσης, τα νέα αντιελκωτικά φάρμακα, έχουν τη δυνατότητα να μειώνουν την έκκριση του γαστρικού οξέος και να επουλώνουν το έλκος σε μεγάλο ποσοστό, ενώ σε συνδυασμό με αντιβιοτική αγωγή, μπορούν να εκριζώσουν οριστικά το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Συκώτι (ηπαρ)

Πώς λειτουργεί

Το συκώτι είναι το βιοχημικό εργαστήριο του οργανισμού και θεωρείται το πιο σημαντικό όργανο μετά την καρδιά και τους πνεύμονες, καθώς βοηθά στη διάσπαση των τροφών και το μεταβολισμό σημαντικών ουσιών και παράγει τη χολή.

Τι μπορεί να παρουσιάσει: Το συκώτι «αρρωσταίνει» από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ή από υπερδοσολογία αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Προσβάλλεται επίσης από καρκίνο και από κολικό στη δεξιά περιοχή του υπογαστρίου. Ακόμα, μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα από κάποιες μορφές ηπατίτιδας (τοπική αλλοίωση των ιστών μετά από κάποια βλάβη ή ερεθισμό στο συκώτι). Η ηπατίτιδα σαν πάθηση θεωρείται ύπουλη, διότι τα συμπτώματά της (όταν υπάρχουν) είναι παραπλανητικά (μοιάζουν με αυτά της γαστρεντερίτιδας ή της γρίπης). Μέχρι σήμερα έχουν αναγνωριστεί πέντε τύποι ιογενούς ηπατίτιδας και έχουν χαρακτηριστεί ως, Α, Β, C, D και Ε. Από αυτές, η Α και η Β, είναι ηπατίτιδες, που έχουν τα πιο πολλά κρούσματα στη χώρα μας. Πρόκειται για δυο διαφορετικές ασθένειες, που δεν πρέπει να συγχέονται μεταξύ τους.

• Η ηπατίτιδα Α: είναι η φλεγμονή του συκωτιού που ευνοείται από τις κακές συνθήκες υγιεινής. Μπορεί να μεταδοθεί πολύ εύκολα από μολυσμένο πόσιμο νερό, από φρούτα και λαχανικά που δεν έχουν πλυθεί καλά και επίσης, από θαλασσινά που ψαρεύονται σε μολυσμένα νερά. Παρ' όλα αυτά, η συγκεκριμένη ηπατίτιδα, είναι μια οξεία λοίμωξη που κάνει τον κύκλο της και υποχωρεί, χωρίς να αφήνει ηπατική η άλλη βλάβη.
• Η ηπατίτιδα Β: μεταδίδεται με το αίμα, κυρίως από μολυσμένη σύριγγα, σεξουαλική επαφή, αλλά και από στενή επαφή με άτομα φορείς, του ιού. Αξίζει να σημειωθεί πως η μόλυνση με τον ιό της ηπατίτιδας Β (ΗΒV), οδηγεί σε κλινικά συμπτώματα (ίκτερο, πυρετό, ανορεξία κλπ,) μόνο το 1/3 των ασθενών. Το άλλο τρίτο εκδηλώνει συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης και το υπόλοιπο τρίτο δεν έχει καθόλου συμπτώματα, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την ηπατίτιδα Α. Όμως, στην περίπτωση της ηπατίτιδας Β, ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς που την περνούν με η χωρίς συμπτώματα, θα παραμείνουν χρόνιοι φορείς. Τέλος, η ηπατίτιδα Β, μπορεί να προκαλέσει χρόνια κατάσταση με μακροπρόθεσμες συνέπειες την κίρρωση η τον καρκίνο του ήπατος!

Τι να κάνουμε για να προφυλάξουμε το συκώτι

• Αποφεύγουμε το αλκοόλ, τα πολλά αντιφλεγμονώδη, τις ερωτικές σχέσεις χωρίς μέτρα προφύλαξης (κινδυνεύουμε από ηπατίτιδα Β).
• Για να μην προσβληθούμε από ηπατίτιδα Α, αποφεύγουμε την κατανάλωση ωμών και γενικά ύποπτων θαλασσινών, τη χρήση νερού για την ποιότητα του οποίου υπάρχουν αμφιβολίες, την επίσκεψη σε αμφιβόλου καθαρότητας τουαλέτες και πλένουμε πάντα τα χέρια πριν το μαγείρεμα και το φαγητό.
• Εκτός από τα προληπτικά μέτρα που μπορούμε να παίρνουμε πρέπει κατά καιρούς να κάνουμε και κάποιες αιματολογικές εξετάσεις. Ο έλεγχος του συκωτιού γίνεται με τη μέτρηση της χολερυθρίνης και των τρανσαμινασών.

Προσοχή: Ο προληπτικός εμβολιασμός εξασφαλίζει ανοσία σε ποσοστά 80-95%, επεσήμανε σε επιστημονική Συνάντηση ο κ. Γ Κητής, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Μελέτης του Ηπατος. Επίσης-όπως τόνισε-, τα τελευταία χρόνια η ηπατίτιδα Β, αντιμετωπίζεται θετικά και με τα νεότερα αντι-ιικά φάρμακα

Πάγκρεας

Πώς λειτουργεί

Το πάγκρεας βρίσκεται στο επάνω μέρος της κοιλιάς, ανάμεσα στην σπονδυλική στήλη και το στομάχι. Εκκρίνει υγρά απαραίτητα για την πέψη, για την οποία συνεργάζεται στενά και με τη χολή. Εκκρίνει επίσης την ινσουλίνη.

Τι μπορεί να παρουσιάσει: Οι ασθένειες που συνήθως προσβάλουν το πάγκρεας, είναι οι παγκρεατίτιδες (φλεγμονές) και πιο σπάνια ο καρκίνος. Επίσης το πάγκρεας μπορεί να σταματήσει να παράγει ινσουλίνη και τότε έχουμε διαβήτη τύπου Ι (ινσουλινοεξαρτώμενο).

• Η οξεία παγκρεατίτιδα, συνήθως εκδηλώνεται με δυνατούς πόνους στην κοιλιά, πυρετό ή τάσεις ναυτίας, απαιτεί τη μεταφορά του ασθενή στο νοσοκομείο, ενώ η χρόνια μορφή της ασθένειας αντιμετωπίζεται με κατάλληλη ελαφριά δίαιτα.
• O διαβήτης τύπου 1 (που είναι και η πιο επιθετική μορφή διαβήτη) εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει με αποτελεσματικό τρόπο την ινσουλίνη που παράγει.

Τι να κάνουμε για να προφυλάξουμε το πάγκρεας

• Περιορίζουμε το αλκοόλ και το τσιγάρο.
• Κάνουμε προληπτικές εξετάσεις (έλεγχο σακχάρου, χοληστερίνης κ.α).
• Aποφεύγουμε την παχυσαρκία, την καθιστική ζωή, την πλούσια σε θερμίδες και λίπη διατροφή η οποία συνήθως είναι φτωχή σε φυτικές ίνες.

Προσοχή: Όλοι ανεξαιρέτως μετά τα 40 θα πρέπει να κάνουν προληπτικά έναν έλεγχο και εάν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα είναι φυσιολογικά να επαναλαμβάνουν την εξέταση κάθε 3 χρόνια, τονίζουν οι ειδικοί.

Πνεύμονες

Πώς λειτουργούν

Η αναπνευστική λειτουργία είναι ζωτικής σημασίας για το οργανισμό μας και χάρη στους πνεύμονες γίνεται αυτόματα, αυτόνομα παρέχοντας συνεχώς οξυγόνο για τις ανάγκες των κυττάρων του σώματος. Ταυτόχρονα βοηθά στο να αποβάλλεται το διοξείδιο του άνθρακα που δημιουργείται κατά τη διαδικασία παραγωγής ενέργειας στο ανθρώπινο σώμα.

Τι μπορεί να παρουσιάσουν: Εκτός από τις από οξείες φλεγμονώδεις καταστάσεις, που συνήθως οφείλονται σε επιπλοκές ιογενών λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (π.χ γρίπη), oι πνεύμονες προσβάλλονται συχνά και από χρόνιες παθήσεις.

• Το βρογχικό άσθμα, μια φλεγμονή του βλεννογόνου, των βρόγχων μέσω των οποίων, μεταφέρεται το οξυγόνο στους πνεύμονες, είναι μια πάθηση που επηρεάζει την πνευμονική λειτουργία.
• H Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ή αλλιώς Χ.Α.Π. δεν αποτελεί μία νόσο, αλλά μία ολόκληρη ομάδα, που περιλαμβάνει τη χρόνια βρογχίτιδα, την ασθματική βρογχίτιδα, και το εμφύσημα. Όλα αυτά προκαλούν βλάβη στις αεροφόρες οδούς και τις κυψελίδες των πνευμόνων.

Τι να κάνουμε για να προφυλάξουμε τους πνεύμονες

• Φροντίζουμε να θεραπεύουμε σε βάθος, κάθε πρόβλημα του αναπνευστικού συστήματος (κρυολόγημα, βρογχίτιδα κλπ.).
• Αποφεύγουμε τις απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας και την πολύωρη παραμονή στο κρύο και την υγρασία.
• Αποφεύγουμε το κάπνισμα και την έκθεσή μας σε καπνό τσιγάρων.
• Κάνουμε τουλάχιστον μια φορά το χρόνο μια ιατρική εξέταση θώρακος, αν οι επαγγελματικές μας δραστηριότητες απαιτούν μακρά και χρόνια έκθεση σε χημικές ουσίες. Επίσης, η ιατρική εξέταση επιβάλλεται σε όσους είναι μουσικοί πνευστών οργάνων, φυσητές γυαλιού κ.α
• Απευθυνόμαστε στο γιατρό, αν παρουσιάσουμε επίμονο βήχα, είναι ξηρός και διαρκεί πάνω από ένα μήνα, και αν είμαστε καπνιστές και ο γνωστός «τσιγαρόβηχας» ξαφνικά χειροτερεύει ή αλλάζει μορφή.
• Επιδιώκουμε τακτική σωματική άσκηση με περπάτημα, κολύμπι ή ποδηλασία στο φρέσκο, καθαρό αέρα.

Προσοχή: Για να διαπιστωθούν ή να αποκλειστούν πιθανά πνευμονολογικά προβλήματα χρειάζεται μια κλινική εξέταση από παθολόγο ή πνευμονολόγο και αν αυτός το κρίνει απαραίτητο, θα σου ζητήσει μια ακτινογραφία θώρακος.

ΑΠΌ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 96

Update: Μάρτιος 2016.