Αυθόρμητο! Καυστικό! Μαύρο! Σατιρικό! Πικρό! Σαρκαστικό! Πνευματώδες! Είναι μερικά μόνο από τα επίθετα που χαρακτηρίζουν τη λέξη «χιούμορ». Κατά τη γνώμη μου, όμως, το καλό χιούμορ είναι αχαρακτήριστο, αφού χαρακτηρίζει μόνο αυτούς που το χρησιμοποιούν!

Ορισμός του χιούμορ: σύμφωνα με τη Wikipedia η προέλευση της λέξης «χιούμορ» είναι αρχαιοελληνική και πρέπει να αποδοθεί στον Ιπποκράτη, όπου ο όρος «χυμός» (πιθανώς με τη μορφή που είχε στην ευβοϊκή διάλεκτο «χυμόρ») σήμαινε και τη διάθεση! Και σύμφωνα πάντα με τον Ιπποκράτη, όταν υπάρχει αρμονική μίξη των χυμών του σώματος, τότε ο άνθρωπος είναι υγιής και ευδιάθετος.

Και οι ερευνητές τι λένε;
Καναδοί ερευνητές παρατήρησαν ότι το χιούμορ παίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στην καθημερινή μας ζωή, αλλά και στο οικογενειακό και εργασιακό περιβάλλον. Ο δρ Κρις Ρόμπερτ, για παράδειγμα, ψυχολόγος-ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι - Κολούμπια, ισχυρίζεται ότι «το περιστασιακό χιούμορ μεταξύ συναδέλφων δημιουργεί ευχάριστη ατμόσφαιρα στον τόπο εργασίας και κάνει τους εργαζόμενους πιο αποδοτικούς». Τα συμπεράσματα αυτά της έρευνάς του έρχονται να τα επιβεβαιώσουν και οι έρευνες του Πανεπιστημίου Swinburne της Μελβούρνης, σύμφωνα με τα οποία «το καλό χιούμορ μειώνει τα επίπεδα του άγχους και αυξάνει την παραγωγικότητα».

Το χιούμορ και οι σχέσεις
Μπορεί το χιούμορ να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας; «Το χιούμορ έχει την ικανότητα να ‘‘διασκεδάζει’’ τις καταστάσεις, προάγοντας την ποιότητα της συζυγικής ζωής», παρατηρούν ο Μπομπ και η Σέρι Στρίτοφ σε άρθρο τους στο about.com. Πολλοί ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές συμβουλεύουν τα ζευγάρια να διατηρούν το χιούμορ τους ακόμα κι όταν έχουν μια έντονη διαφωνία, καθότι εμποδίζει τις καταστάσεις να γίνουν ακόμα χειρότερες.

Η κ. Δήμητρα Νικολάου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, παρατηρεί ότι «με το χιούμορ αυξάνονται τα επίπεδα αποδοχής και ενθάρρυνσης του ατόμου, τονώνεται η αυτοπεποίθησή του, τολμά να συμμετέχει περισσότερο και να αισθάνεται ότι ανήκει ολοένα και παραπάνω, με αποτέλεσμα να γίνεται πιο δημιουργικός, αποδοτικός και ευχάριστος».

Γέλα με τον εαυτό σου
Το καλό χιούμορ ξεκινάει από εμάς τους ίδιους. «Ενηλικιώνεσαι την ημέρα που έχεις το πρώτο ξεκαρδιστικό σου γέλιο με τον εαυτό σου», έλεγε η ηθοποιός Έθελ Μπάριμορ, υπογραμμίζοντας τη σημασία του να μπορείς να γελάς πρώτος με τα ίδια σου τα ελαττώματα και τα παθήματά σου. Αυτό ακριβώς αποτελεί και την αφετηρία όλων των κωμικών. Δεν γελούν, ούτε σαρκάζουν τους άλλους, κοροϊδεύουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Διακωμωδώντας τις ατέλειες και τα λάθη μας πρώτοι εμείς οι ίδιοι, τα μετατρέπουμε σε προσωπικά ανέκδοτα και προσφέρουμε και στους άλλους μια ευκαιρία να κάνουν το ίδιο, μετατρέποντας τις αρνητικές καταστάσεις σε θετικές. Η κ. Νικολάου παρατηρεί ότι «στο βαθμό που κάποιος αντιλαμβάνεται και χρωματίζει χιουμοριστικά, άρα και αισιόδοξα, ανθρώπους, πράγματα και καταστάσεις, στον αντίστοιχο βαθμό είναι και ψυχικά ισορροπημένος και υγιής. Έχει πίστη στις προσωπικές του ικανότητές, στους ανθρώπους γύρω του και στη ζωή».

Το «σαβουάρ βιβρ» του χιούμορ
Το χιούμορ παύει να είναι αστείο τότε ακριβώς, όταν δεν υπάρχει σεβασμός, όταν γίνεται προσβλητικό και αγενές και αδιαφορεί για τα συναισθήματα του άλλου προσώπου, όταν χρησιμοποιείται για να υποβιβάσει και να πληγώσει. Γι’ αυτό, όπως επισημαίνει η κ. Νικολάου, «το χιούμορ προϋποθέτει εξοικείωση, εμπιστοσύνη, αποδοχή, αυτοπεποίθηση και τόλμη».

Βάλσαμο για την ψυχή: σύμφωνα με τους ερευνητές το χιούμορ:

• μας βοηθά να αποδεχτούμε μια δύσκολη κατάσταση
• κάνει την επικοινωνία μας πιο εύκολη και προάγει το διάλογο
• μας διευκολύνει να εκφράσουμε τα άγχη και τις φοβίες μας διακωμωδώντας τα
• αυξάνει την προσοχή στα λεγόμενά μας και κάνει τους άλλους πιο δεκτικούς στις προτάσεις μας
• βοηθά στην ανάπτυξη και εδραίωση συναισθηματικών δεσμών στο κοινωνικό μας περιβάλλον.
• ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΤΙΤΣΙΑ ΜΟΥΣΤΑΚΗ