Δύσκολη εφηβεία: Ναι ή όχι στην τιμωρία;

25.03.2015
Οι εποχές που το ξύλο και το χτύπημα με το χάρακα νοείτο ως παιδαγωγική μέθοδος έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Δίχως αμφισβήτηση, το ξύλο όχι μόνο δε βοηθά αλλά επιδεινώνει την κατάσταση, οδηγώντας το παιδί σε ακραίες κι ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Τι γίνεται όμως με την τιμωρία ή τις επιπλήξεις; Πότε απαιτείται και με ποιό τρόπο πρέπει να εφαρμόζεται;

Νέα έρευνα είναι αποκαλυπτική:

Η τιμωρία κάνει τον έφηβο μαινόμενο ταύρο.

Όπως δείχνουν τα ευρήματα νέας διαχρονικής μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Child Development, οι φωνές και οι προσβολές ενισχύουν την παραβατική συμπεριφορά, καταρρακώνοντας την αυτοεκτίμηση του εφήβου.

Τι έδειξε η έρευνα

Για την εξαγωγή των συμπερασμάτων, οι ερευνητές από το πανεπιστήμιου του Πίτσμπουργκ, εξέτασαν για διάστημα δύο ετών, μεταβλητές όπως οι πρακτικές ανατροφής, η σχέση γονέα-παιδιού, και η ψυχική υγεία των εφήβων.

Όπως φάνηκε, ακόμη κι αν οι γονείς διατηρούν μια στενή και καλή επαφή με τα παιδιά τους, τα σκληρά λόγια μπορούν να έχουν δραματικές επιπτώσεις στην συναισθηματική ανάπτυξη του εφήβου και στην ψυχολογία του.

Από τις φωνές, τις προσβολές ή την τιμωρία, η επιβολή πειθαρχίας καθ΄αυτόν τον τρόπο ταπεινώνει τον έφηβο, προκαλώντας μεταβολές στην ψυχοσύνθεσή του.

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η τιμωρία σε ηλικίες όπως για παράδειγμα τα 13 έτη, μπορει να του προκαλέσει συναισθηματική φόρτιση που οδηγεί σε προβλήματα συμπεριφοράς όπως για παράδειγμα απρεπή συμπεριφορά στο σχολείο, την τάση να ψεύδεται ή ακόμη και παραβατικότητα.

Όχι προσβολές και βαρύγδουπες δηλώσεις

Αυτή είναι μια μόνο από τις μελέτες που δείχνουν πως τα σκληρά λόγια είναι επιζήμια για την ανάπτυξη των εφήβων, όπως δηλώνει μιλώντας στη βρετανική DailyMail ο επικεφαλής ερευνητής Δρ Μινγκ Τε Γουάνγκ, βοηθός καθηγητή σχολικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Πιτσμπουργκ.

"Η ιδέα πως η σκληρή πειθαρχία είναι άμοιρη συνεπειών όταν υπάρχει καλή σχέση μεταξύ γονέα και παιδιού και πως ο έφηβος θα καταλάβει πως όλα γίνονται επειδή ο γονέας τον αγαπάει, είναι λανθασμένη".

Σύμφωνα δηλαδή με τον ίδιο, η αγάπη και η ζεστασιά των γονέων δεν αφανίζει τα αποτελέσματα των βαρύγδουπων δηλώσεων και της σκληρής λεκτικής επίθεσης.

"Πράγματι, η σκληρή λεκτική πειθαρχία φαίνεται να είναι επιβλαβής σε όλες τις περιστάσεις" όπως τονίζει ο ίδιος.

Ποιά τιμωρία είναι καταλληλότερη;

Η ενθάρρυνση εναλλακτικών μεθόδων τιμωρίας, μακριά από κραυγές και προσβολές κρίνεται ιδανικότερη. Το παν είναι το παιδί να καταλάβει και να αντιληφθεί το λάθος κι όχι να αυτομαστιγωθεί.

Η τιμωρία ως συνέπεια κάποιας αρνητικής πράξης δείχνει στον έφηβο πως πίσω από κάθε πράξη υπάρχουν και συνέπειες, θετικές ή αρνητικές.

Η επιβράβευση σε κάθε επίτευγμα ή σωστή συμπεριφορά δρα ενθαρρυντικά ενώ σε περίπτωση ατασθαλείας η τιμωρία μπορεί να εφαρμοστεί δίχως προσβολές, ως αποτέλεσμα συγκεκριμένης δράσης.

Προσπάθησε να συγκρατήσεις τα νεύρα σου και να επιβάλλεις περιορισμούς του τύπου "Δεν έχει έξοδο σήμερα" δίχως όμως να προβείς σε άσχημους χαρακτηρισμούς. Εξήγησε τους λόγους για τους οποίους επιβάλλεται η τιμωρία, με ηρεμία και δίχως φωνές και ένταση. Η θέση σου πρέπει να είναι κάθετη αλλά διόλου υποτιμητική.

Άλλωστε να θυμάσαι πως όλοι οι άνθρωποι κάνουν λάθη, ακόμη και οι ενήλικες, γι΄αυτό αν το ατόπημα δεν είναι ιδιαίτερα σοβαρό δείξε επιείκεια αρκεί φυσικά να μη γίνει συνήθεια.

Επιμέλεια:
Δήμητρα Γκούντρα