Μαύρο Ψωμί

29.05.2014
Οι αμαρτίες γονέων στοιχειώνουν τα πολύπαθα και αθώα τέκνα στο όμορφο εικαστικά αλλά αδύναμο αφηγηματικά «Μαύρο Ψωμί», που ήταν η επίσημη πρόταση της Ισπανίας στα Όσκαρ του 2011, η πρώτη φορά που ένα καταλανικό φιλμ πέτυχε κάτι τέτοιο.

Καταλονία, ακριβώς μετά τον εμφύλιο που έφερε τον Φράνκο στην εξουσία. Ο 10χρονος Αντρέου ανακαλύπτει δύο πτώματα στο δάσος, φόνοι για τους οποίους κατηγορείται ο αντιφρονούντας πατέρας του, που καταφεύγει στη Γαλλία για να κρυφτεί.

Λόγω της δουλειάς της μητέρας του, που δεν της επιτρέπει να τον φροντίζει, ο Αντρέου μετακομίζει στο σπίτι της γιαγιάς του, όπου τα ανατριχιαστικά μυστικά της οικογένειάς του αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια και τα παιδιά ανακυκλώνουν ιστορίες για φαντάσματα που ακούν από τους μεγάλους.

Ο δόλιος και υποκριτής κόσμος των ενηλίκων είναι ο πραγματικός κακός αυτής της σκοτεινής ιστορίας ενηλικίωσης, αφού κάθε μία συνάντηση και αποκάλυψη κλέβει κάτι από την παιδική αθωότητα του Αντρέου, που ξεθάβει συγκλονιστικά μυστικά για μία πραγματικότητα σάπια, γεμάτη εμφύλιες πολιτικές συγκρούσεις, φόνους, εκβιασμούς, παιδοφιλία και σεξουαλική βία.

Είναι μια βαρυφορτωμένη πλοκή που πασχίζει να προσδώσει βαθύτερο συμβολισμό στην ιστορία και τους χαρακτήρες της αλλά λυγίζει εξαιτίας του βιαστικού της ρυθμού και της ολοένα πιο βαρύγδουπων αποκαλύψεων.

Εξάλλου, όπως συμβαίνει στις άχαρες μεταφορές βιβλίων, ορισμένες σκηνές μοιάζουν να υπάρχουν μόνο και μόνο επειδή υπάρχουν (ουσιαστικότερες) στην αρχική ιστορία και λιγότερο επειδή πραγματικά λειτουργούν στην κινηματογραφική εκδοχή.

Η ηθική αμφισημία όλων ανεξαιρέτως των χαρακτήρων, απαισιόδοξη αλλά ευπρόσδεκτα ρεαλιστική οπτική των πραγμάτων, και η εξαιρετική εικαστική δουλειά στην αναπαράσταση εποχής βοηθούν αλλά δεν σώζουν τελικά το «Μαύρο Ψωμί» από την σχετική έλλειψη σκηνοθετικής έμπνευσης και την έμφαση στις μελοδραματικές ανατροπές ή τους προφανείς συμβολισμούς, που το προδίδουν ως φτωχό ξαδερφάκι των παρόμοιων θεματικά, αριστουργηματικών «Το Πνεύμα του Μελισσιού» του Βίκτορ Ερίθε ή και «Ο Λαβύρινθος του Πάνα» του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο.